اهرم مالی (LEV)، که از نسبت بدهیهای بلند مدت به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام استفاده گردیده است.
سودآوری (PROF) : برای محاسبه سورآوری از نسبت سود قبل از مالیات به فروش خالص استفاده شده است.
رشد شرکت (GROWTH)، که از نرخ رشد فروش استفاده گردیده است.
تصریح و برآورد مدل
با توجه به ادبیات موضوعی تحقیق، مدل های تصریح شده برای برای آزمون فرضیه های پژوهش به شرح زیر می باشند:
مدل اول:
مدل دوم:
که در اینجا :
: نشان دهنده شاخص افشای اختیاری شرکت i در زمان t
: نمایانگر ارزش شرکت i در زمان t ،
: بیانگر ریسک شرکت i در زمان t ،
: نشان دهنده سود آوری شرکت i در زمان t ،
: بیانگر اندازه شرکت i در زمان t ،
: نشان دهنده رشد شرکت i در زمان t
: بیانگر اهرم مالی شرکت i در زمان t ،
: جمله خطا
همچنین در مدل فوق، جزء ثابت و ، ، ، ، و ضرایب متغیر مستقل میباشند.
خلاصه فصل
در این فصل طرح کلی تحقیق ارائه شد. بدین منظور ابتدا موضوع تحقیق تشریح گردید و سپس ضرورت انجام تحقیق مطرح گردید. پس از آن اهداف، سوالات و فرضیه های تحقیق بیان شد و در ادامه روش تحقیق و معرفی متغیرهای تحقیق توضیح داده شد و در نهایت مدل به کار گرفته شده در پژوهش به صورت مختصر ارائه شد.
فصل دوم
۲-۱ مقدمه
عملکرد موثر بازار های سرمایه بستگی به این دارد که چه میزان اطلاعات در بین فعالان بازار سرمایه به اشتراک گذاشته می شود(هو[۴]، ۲۰۰۳). در سال های اخیر، کیفیت اطلاعات افشا شده در گزارشات سالانه شرکت ها به طور قابل ملاحظه ای توجه محققان را به خود جلب کرده است. برخی شرکت ها فقط اطلاعاتی که توسط قانون ملزم به افشای آن شده اند را افشا می نمایند اما برخی دیگر ممکن است اطلاعات مالی مازادی نیز به عموم عرضه نمایند.
افشای اطلاعات توسط شرکت ها یکی از ابزار مهم مدیران به منظور انتقال اطلاعات مربوط به عملکرد و هدایت شرکت به سرمایهگذاران، اعتبار دهندگان و سایر ذینفعان می باشد. امروزه افشای اطلاعات توسط شرکتها نقش حیاتی را در عملکرد کارایی بازار سرمایه ایفا می کند (هیلی و پالپو، ۲۰۰۱).
شرکت ها افشای اطلاعات را از طریق صورتهای مالی، یادداشت های توضیحی، گزارش مجمع عمومی، رسانه ها و سایتهای اینترنتی انجام می دهند. علاوه بر این برخی از شرکتها علاوه بر افشای حداقل اطلاعات بر اساس استانداردهای مربوط و سایر قوانین و مقررات به افشای اضافی اطلاعات به صورت اختیاری میپردازند. از این رو میتوان افشای اطلاعات توسط شرکتها را به دو دسته افشای اجباری و اختیاری تقسیم نمود.
با توجه به اهمیت افشای اطلاعات در بازارهای سرمایه، تحقیقات بسیاری در این رابطه صورت گرفته است که به بررسی عوامل موثر بر افشای اطلاعات، چه به صورت اجباری و چه به صورت اختیاری پرداختهاند. همچنین تحقیقات زیادی نیز در رابطه با پیامدهای اقتصادی افشای اطلاعات در بازارهای سرمایه انجام شده است. هر گاه سخنی از افشا به میان می آید، خود به خود این سول پیش می آید که چه چیزی رفتار افشای شرکت را تعیین می نماید؟ شرکت از افشای اطلاعات خصوصی چه انگیزه ای دارد؟ به نظر می رسد که ریسک و ارزش شرکتها نقشی تعیین کننده در میزان افشای اطلاعات داشته باشندو با توجه به اینکه یکی از اهداف مدیریت افزایش ارزش شرکت می باشد و بر اساس تحقیقات مختلف انجام شده در این زمینه افشای اطلاعات با کاهش عدم تقارن اطلاعات ، کاهش هزینه های نمایندگی ، کاهش هزینه های معاملات ، افزایش نقدینگی و افزایش تقاضا برای سهام شرکت ، می تواند ارزش شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.بنابراین باتوجه به مطالب فوق می توان انتظار داشت که مدیریت از طریق افشای کامل و مناسب اطلاعات به یکی از مهمترین اهداف خود که افزایش ارزش شرکت می باشد دست پیدا کند. اما باید به این نکته نیز توجه نمود که افشای اطلاعات به تنهایی نمی تواند ارزش شرکت را تحت تاثیر قرار دهد و عوامل دیگری نیز در این زمینه موثر هستند که عبارتند از اندازه شرکت، ریسک شرکت، اهرم مالی ، سودآوری و رشد شرکت . ( فروغی ، آدینه ۱۳۹۱).
ازسوی دیگر سرمایه گذاری از موارد ضروری و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور است . از عوامل موثر در انتخاب و انجام سرمایه گذاری ، توجه سرمایه گذاران به ریسک و بازده است.سرمایه گذاران می کوشند منابع مالی خود را در جایی سرمایه گذاری نمایند که بیشترین بازده و کمترین ریسک را داشته باشد. بنابراین شرکتها باید در کنار تمرکز بر سود، بر ریسک نیز به عنوان عامل محدود کننده حداکثر شدن بازده نیز مدیریت نمایند.با توجه به اهمیت افشای اطلاعات در بازارهای سرمایه، تحقیقات بسیاری در این رابطه صورت گرفته است که به بررسی عوامل موثر بر افشای اطلاعات، چه به صورت اجباری و چه به صورت اختیاری پرداخته اند. همچنین تحقیقات زیادی نیز در رابطه با پیامدهای اقتصادی افشای اطلاعات در بازارهای سرمایه انجام شده است. در این فصل ابتدا به مبانی نظری تحقیق پرداخته میشود و در نهایت به برخی از تحقیقات خارجی و داخلی انجام شده در این زمینه اشاره خواهد شد.
۲-۲٫ تعریف افشا
افشا[۵] در لغت به معنی آشکار کردن اطلاعات به مفهوم وسیع کلمه است و طبق فرهنگ لغت کهلر(Kohler & Erclouis, 1975, p176) افشا عبارت است از نمایش واضح یک واقعیت یا یک وضعیت در ترازنامه و یا صورتهای مالی دیگر و یادداشتهای همراه آنها و یا در گزارش حسابرسی. در
سطح معنایی، کلمه افشا به معنی انتشار اطلاعات است، اما حسابداران اغلب تمایل به استفاده محدود از این واژه به معنای انتشار اطلاعات صرفا مالی واحد تجاری، در گزارشهای سالانه دارند. دقیقترین دیدگاه افشای اطلاعات شامل بحثهای مدیریت، تجزیه و تحلیل،یادداشتهای پیوست صورتهای مالی و صورت حسابهای مکمل میشود(هندریکسنو ونبردا[۶]، ۱۹۹۲).
انجمن حسابداری آمریکا[۷] نیز افشا را به صورت «جریان اطلاعات از قلمرو خاص به قلمرو عام» تعریف کرده است(AAA, 1977,p19). افشا در حسابداری واژهای فراگیر بوده و تقریباً تمامی فرایند گزارشگری مالی را در بر میگیرد و به عنوان یکی از اصول اساسی تحت عنوان اصل افشا شناخته میشود. اصل مزبور ایجاب میکند که صورت های مالی به گونهای تهیه و ارائه شوند که از لحاظ هدفهای گزارشگری مالی، قابل فهم، آگاه کننده و حتیالامکان کامل باشند. به بیان دیگر گزارشگری مالی بر ارائه اطلاعات کافی و مفهوم در صورت های مالی تاکید دارد و خواستار افشا اطلاعات مربوط در صورتهای مزبور به گونه ای است که از یک طرف، امکان اتخاذ تصمیمات آگاهانه را برای استفاده کنندگان صورت های مالی فراهم کند و از طرف دیگر باعث گمراهی آنان نشود.
به هر حال از نظر مخاطبین، افشای اطلاعات مالی برای دریافتکنندگان ثانویه گزارشهای مالی نظیر کارکنان، مشتریان عمده، نهادهای دولتی و جامعه نیز مد نظر قرار گرفته است، اما به طور کلی چنانچه سرمایهگذاران کانون توجه حسابداری باشند، میتوان افشا را به عنوان ارائه اطلاعات لازم برای عملکرد بهینه بازار کارآمد سرمایه تعریف کرد (هندریکسن و ون بردا، ۱۹۹۲).
۲-۳- هدف از افشای اطلاعات
یکی از هدفهای اصلی گزارشگری مالی تامین اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری است. دستیابی به این هدف مستلزم افشای مناسب اطلاعات مالی و سایر اطلاعات مربوط میباشد. هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی اهداف گزارشگری مالی را به صورت زیر بیان نموده است:
«هدف کلی گزارشگریمالی فراهم آوردن اطلاعاتی است که آثار مالی معاملات، عملیات و رویدادهای مالی موثر بر وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحد انتفاعی را بیان و از این طریق سرمایهگذاران، اعتباردهندگان تسهیلات مالی و سایر استفادهکنندگان برون سازمانی را در قضاوت و تصمیمگیری نسبت به امور یک واحد انتفاعی یاری دهد».
همچنین به گفته FASB[8] گزارشات مالی باید اطلاعاتی را ارائه کنند که برای سرمایه گذاران کنونی و بالقوه و بستانکاران وسایر استفاده کنندگان از صورت های مالی مفید واقع شود وآنها بتوانند بدین وسیله در مورد سرمایه گذاری، دادن وام به شرکت و تصمیمات مشابه، به شیوهای بخردانه عمل کنند.(هندریکسن و ون بردا، ۱۹۹۲).
احمد ریاحی بلکویی[۹] در کتاب تئوری های حسابداری به نقل از التود[۱۰](۱۹۹۲) وماریومورفی[۱۱](۱۹۹۴) اهداف افشای اطلاعات را به شرح زیر بیان نموده است:
ارائه شرحی از اقلام شناسایی (ثبت) شده و ارائه مقادیر «مربوط» این اقلام؛ غیر از مقادیر ارائه شده در صورتهای مالی.
شرح اقلام شناسایی (ثبت) نشده و ارائه اطلاعاتی که در مورد این اقلام «سودمند» باشند.
ارائه اطلاعات به منظور کمک به اعتباردهندگان و سرمایهگذاران جهت ارزیابی ریسک ها و توانایی های بالقوه اقلام شناسایی (ثبت) شده و اقلام شناسایی (ثبت) نشده.
ارائه اطلاعات مهم که برای استفادهکنندگان از صورتهای مالی این امکان را بوجود آورد که مقادیر متعلق به دو سال (یا دوره های درون یکسال) با مقادیر متعلق به یک سال را با هم مقایسه کنند.
ارائه اطلاعات درباره جریانهای نقدی ورودی یا خروجی آینده.
کمک به سرمایهگذاران در راه ارزیابی بازده سرمایهگذاریها.