مفهوم باورهای غیرمنطقی
گروهی از درمانگران که به درمانگران شناختی معروفند، بر باورهای اشتباه آلوده و یا ادراک های غلطی که افراد درباره منابع مشکلات خویش دارند، تأکید می ورزند. کلی (1995)، الیس(1962)، سینگر (1974)، رایعی (1975)، بک (1976) و میشن بام (1977) از درمانگران مشهور این رویکرد درمانی هستند. در واقع آی وی و مورگان (1993) نظریه پردازان فوق را جزء روانشناسان نیروی دوم دانسته و آنها را تحت دو زیر گروه معرفی می کنند که عبارتند از :
1.شناخت گرایان رفتاری، با اساس رفتاری
- شناخت گرایان رفتاری، با اساس شناختی (همان منبع).
شناخت گرایان رفتاری با اساس رفتاری شناخت گرایان رفتاری همچون ارکینیر و میشن بام شدیدا معتقد به ایده پیشرفت و ایمان به علم برای حل مشکلات بشر هستند، اما ریشه فطریات زیر گروه دوم یعنی شناخت گرایان رفتاری با اساس شناختی در نظریه اپیکتنوس فیلسوف رواقی است، اما ریشه ی نظریات زیرگروه دوم یعنی شناخت گرایان رفتاری با اساس شناختی در نظریه پردازان گروه دوم کوشش می کنند که ایده های افراد درباره جهان را با عمل در جهان درهم ادغام کنند. درمان منطقی هیجانی الیس شناخت درمانی
بک و واقعیت درمانی گلاسر از پیشگامان این رویکرد تلقی می شود. هرسه این ها بر اهمیت دو هدف در مشاوره و روان درمانی تأکید می ورزیدند :
1- بررسی اینکه مراجعان درباره خودشان و جهان چگونه فکر می کنند و در صورت لزوم کمک کردن به آن ها شناخت های خود را دگرگون سازند.
2- مطمئن شدن از اینکه مراجعان بر روی این شناخت ها به واسطه عمل در زندگی روزمره کار می کنند. بنابراین اصطلاح شناخت گرایان رفتاری به آن ها اطلاق می شود. ردپای جهان بینی که در آن تفکر و ایده های مربوط به جهان نقش مرکزی را دارند، فراتر از رواقیون به افلاطون وبه فلسفه ایده آلیسم برمی گردد. فلاسفه ایده آلیسم تأکید دارند که ایده ای درباره اشیاء و امور مطرح می شود.
بک می گوید : «اگر قصد ما نگرش جامع به مفهوم شناخت درمانگری باشد، می توان چنین ادعا نمود که شناخت درمانگری مرکب از چند تکنیک درمانی است که هدف تمامی این تکنیک ها تغییر شناخت های کلامی و شناخت های تصوری مراجع و همچنین تغییر باورها و نگرش هایی است که مبنای این شناخت ها می باشند» (زارعی،1389، ص19).
بنابرعقیده وی، شناخت درمانگری روشی قانونمند، محدود از نظر زمان، مستقیم و فعال است که به منظور مداوای پاره ای از اختلالات روانی (مانند افسردگی، اضطراب، هراس ها و غیره)بکار گرفته می شود (زارعی،1389، ص16).
تعریف بک از شناخت درمانگری بر مبنای این اندیشه نظری استوار است که هیجان و رفتارهر انسان تا حد زیادی تحت تأثیر نوع دنیایی است که او در ذهن خود ساخته است و راهبردهای شناختی و رفتاری گوناگون که در شناخت درمانی در دسترس اند با این هدف بکار گرفته می شوند که برداشت های غلط و پیش فرض های ناسازگار خاص مراجع را دقیقا مشخص کرده و روش های شناختی بر ارائه تجارب یادگیری بسیار اختصاصی متکی هستند که بدین منظور طراحی شده اند که به مراجع بیاموزند که :
الف : افکار (باورها) غیر ارادی و منفی خود را زیر نظر بگیرد.
ب : ارتباط موجود میان شناخت، هیجان و رفتار را بشناسد.
ج : دلائل علیه تفسیرها و ارزیابی های نادرست خود را وارسی کند.
د : برای شناخت ها یا افکار جانبدارانه خود تفسیرهایی را در نظر بگیرد که بیشتر
مقرون به واقعیت باشد و بیاموزند تا آن باور نادرست خود را که او را مستعد به انحراف کشاندن تجربه اش می کند طرح و اصلاح کند.
الیس معتقد است که درمانگر باید بتواند مراجعان خویش را متقاعد سازد که مشکلات آن ها بیش از هر چیز نتیجه ادراکات اشتباه آمیز و اندیشه های غیرمنطقی آنان است. در روش وی کوشش می شود که مراجع توانایی ادراک واقع بینانه کسب نماید و اندیشه خویش را دوباره سازمان دهد تا آنکه علت اصلی مشکلات شخصی او از میان برود.
در روش الیس، مراجعان از غیرمنطقی بودن کلمات که در اثر تکرار اندیشه های منطقی مراجعان از غیرمنطقی بودن کلمات که در اثر تکرار اندیشه درونی شده اند آگاه می گردند و به آن ها آموزش داده می شود تا درباره حوادث، نگرشی منطقی پیدا کند. طرز تلقی و اندیشه های منطقی مراجعان باعث کاهش باورهای منفی و رفتار سازش نایافته آنان می شود (همان منبع).
روش منطقی درمان منطقی – هیجانی که به وسیله آلبرت الیس پیشنهاد گردیده است، از جمله جنبش های نوین در روان درمانی شناخته شده است. الیس معتقد است مراجعان با شدت و نیروی تلقین به خویش را از طریق گفتگوها و بیانات غیرمنطقی با خود ادامه می دهند و بدین ترتیب آشفتگی های خود را حفظ می کنند. بنابراین حمله ی شدید بر این جهان بینی در آغاز توسط درمانگر و سرانجام توسط خود مراجع، برای مبارزه با آن ها مناسب خواهد بود. معمولا در این روش تعبیر و تفسیر صورت می گیرد و آن زمانی است که مراجع دچار سوء تعبیرهایی است و تعبیر وتفسیر از طریق مواجه سازی و سوال های سقراطی که منتهی به راهنمایی مرجع، کشف خویشتن و مورد سوال قرار دادن افکار خود می شود، صورت می گیرد (شفیع آبادی و ناصری،1383، ص 28).
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
