- تحلیل و ارزیابی فعالیت ها و سیاست ها
- مقایسه و ارزیابی عقاید با روش ها و سبک های معمولی زندگی
- تفکر در مورد عقاید خود
- نتیجه گیری قابل قبول، پیش بینی کردن واقع بینانه و کاربرد نتایج
- تمایز میان واقعیت و خیال
تمایلات تفکر انتقادی
تفکر انتقادی در کنار مهارت ها، شامل گرایشات و تمایلات نیز هست. این گرایشات جنبه عاطفی تفکر انتقادی هستند. در ادامه هر یک از تمایلات را شرح می دهیم. نظریه پردازان این حوزه هفت تمایل عمده تفکر انتقادی را بیان کردند که عبارتند از: فراخی اندیشه^[۱۳۲]، کنجکاوی^[۱۳۳]، بلوغ قضاوت^[۱۳۴]، جستجو گری حقایق^[۱۳۵]، نظام مندی^[۱۳۶]، اعتماد به توانایی تفکر انتقادی خود^[۱۳۷]، تحلیل گری^[۱۳۸] (فاسیونه ،۱۹۹۰ )
فراخی اندیشه: به معنی آمادگی برای بیطرفانه شنیدن شواهد جدید و مایل بودن به تغییر عقیده ها در صورت ارائه دلایل کافی.

کنجکاوی: افراد با این نوع گرایش، تمایل دارند نسبت به طیف وسیعی از مسائل آگاهی داشته باشند، به یادگیری و آموزش اطلاعات مختلف علاقه نشان می دهند، هر چند که از آنها به صورت مستقیم در حل مسائل خود استفاده نمی کنند .
جستجو گری حقایق: این دسته از افراد در جستجوی اطلاعات و آگاهی های درست هستند، حتی اگر از عقاید قبلی آنها حمایت نکند. در شناسایی انواع مختلف عقاید و باورها انعطاف پذیر هستند و بر حقایق با هدف یادگیری آنها تکیه میکنند (فشیون، فشیون و جالینکر لو ،۲۰۰۷ ؛به نقل از بهبودی شبخانه ،۱۳۸۸ ).
تحلیل گری: افراد با تمایل به تحلیل گری به بررسی هوشیارانه مسائل می پردازند و از استدلال ها و راه حل ها با توجه به منابع موثق برای حل مسائل و موقعیت های چالش انگیز استفاده می کنند .
نظام مندی: افراد با تمایل به سازمان دهی و نظم دهی هنگام بررسی و جستجو های خویش یک راهبرد منظم را در پی می گیرند .و در انجام فعالیت ها و امور پیچیده منظم هستند .
اعتماد به توانایی های تفکر انتقادی خود: افراد در این سطح به توانایی های خود اطمینان دارند و تمایل به ارزیابی و بررسی استدلال های مختلف دارند. بر اساس حقایق و یافته های موثق و مستند به قضاوت می پردازند و دیگران برای تصمیم گیری به آنها مراجعه می کنند. از طرفی این دسته از افراد تمایلی به راهنمایی افراد مختلف هنگام تصمیم گیری دارند و به آنها مشاوره می دهند .
بلوغ قضاوت: مهم ترین گرایش تفکر انتقادی است. افراد با این نوع تمایل به قضاوت و ارزیابی با بهره گرفتن از معیار ها و ملاک ها توجه دارند و هم چنین آمادگی برای روبرو شدن با مشکلات را دارند واین افراد علت ایجاد مشکلات را ساختار غلط مسائل می دانند. در قضاوت های خود به بافت وموقعیت مسائل توجه می کنند و برای ارزیابی ذهن منصف دارند .
ویژگی های متفکران انتقادی
پل و الدر (۲۰۰۸ )، ویژگی های زیر را برای متفکران انتقادی بیان می کنند :
- اطلاعات را ارزیابی و استنباط می کند.
- تفکر انتقادی را به عنوان فرایند خود ارزیابی مادام العمر می داند.
- در پیدا کردن راه حل های جدید مشتاق است.
- مایل به آزمودن اعتقادات، راه حل ها، فرض ها و نظریات علی رغم حقایق است.
- سوالات مناسب می پرسد و آنها را به طور واضح و خلاصه تنظیم می کند.
- قضاوت را تا زمان جمع آوری و در نظر گرفتن کلیه حقایق به تعویق می اندازد .
انیس (۱۹۸۷ )، فاسیونه (۱۹۹۰)، هالپرن (۱۹۹۸ )،(۲۰۰۳ )، معتقدند که متفکر نقاد انعطاف پذیر، مصر، فراخ اندیشه است و مهارت های شناختی را در مواقع لازم و مناسب به کار می برد (لون^[۱۳۹]، فیشر ،وارد^[۱۴۰] ،۲۰۱۰ ).
فرایند ۵ مرحله ای تبدیل شدن به یک متفکر منتقد :
- نگرش یک متفکر منتقد را اتخاذ کنید. یعنی نگرش عاری از تعصب، همراه با تردید سالم و به جا، تواضع منطقی، آزاد اندیشی و انگیزش بالا .
- موانع تفکر انتقادی را شناسایی و از آنها دوری کنید.
- استدلال ها را تشخیص داده و آنها دسته بندی کنید.
- منبع اطلاعات را ارزشیابی کنید. منابع باید از نظر درست بودن، مناسب بودن ارزشیابی شود.
- استدلال ها را ارزشیابی کنید (کارول ،۲۰۰۳ و هاسکین^[۱۴۱] ،۲۰۰۶ ؛به نقل از دمیر و همکاران ،۲۰۱۱ ).
تفکر انتقادی در اسلام
اسلام دین تعقل و تفکر می باشد و پیروان خود را به اندیشیدن در امور و قضایا وامی دارد. در اسلام هر آنچه را عقل قبول می کند، دین نیز قبول می کند. عقل به عنوان یکی از منابع مهم احکام اسلامی به شما ر می آید. انسان از نظر داشتن عقل که خدا به او عطا کرده است و قدرت اندیشیدن، که او را بر نگرش و تحقیق در اشیا و حوادث توانا می کند و از جزئیات به کلیات می رساند و قدرت استنباط نتایج از مقدمات را به او میدهد، از حیوان متمایز می شود. همین قدرت تفکر است که انسان را شایسته مکلف شدن به انجام عبادت ها و تحمل مسئولیت انتخاب و اراده ودر نتیجه سزاوار احراز مقام جانشینی خدا روی زمین قرار داده است (نجاتی ،۱۹۸۴؛ ترجمه عرب ،۱۳۸۸ ).
آیات فراوانی در قران افراد را به تفکر و تعقل درباره آفرینش جهان وا می دارند از جمله در قران آمده است :
“اولم ینظرو فی ملکوت السموات و الارض^[۱۴۲] …”
آیا فکرو نظر در ملکوت و قوای آسمان ها نمی کنند …”
“قل انظرو ماذا فی السموات و الارض^[۱۴۳] …”
“ای رسول ما به امت بگو ،در آسمان ها و زمین به چشم عقل نظر کنید …”
قران کریم اهمیت تفکر در زندگی انسان را بیان کرده و ارزش فردی را که عقل و تفکرش را به خدمت می گیرد، بالا برده است.
“…قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون ^[۱۴۴]…”
…بگو ای رسول آیا آنان که اهل علم و دانشند با مردم جاهل یکسانند ؟ و مقام کسی را که از عقل و تفکر خویش استفاده نمی کند، پایین آورده، درجه اش را پایین تر از حیوان قرار داده است .
“ان شر الدواب عند الله الصم البکم الذین لایعقلون^[۱۴۵] ”
بدترین جانوران (و شقی ترین اشخاص )نزد خدا کسانی هستند که از شنیدن و گفتن (حرف حق )کر و لالند و اصلا"( در آیات خدا )تعقل نمی کنند “
اصرار قرآن کریم در دعوت مردم به تفکر را می توان از آیات زیادی که در آنها عبارت هایی همچون عبارت های ذیل دیده می شود، دریافت :
“افلا یعقلون “(آیا تعقل نمی کنند )،"افلا یتفکرون” (آیا اندیشه نمی کنند )،"لعلکم تعقلون “(شاید تعقل کنید )،"لقوم یتفکرون “(برای مردمی که می اندیشند ).
دین اسلام بیش ا هر چیز مردم را از تبعیت کور کورانه عقاید و افکار گذشتگان منع می کند و بیان می دارد تا درباره عقاید خود تحقیق واندیشه کنند. لذا می توان گفت که دین اسلام کار خود را با تفکر انتقادی شروع کرده است. درزمینه تفکر انتقادی در قران کریم آیات صریحی به این مطلب اشاره دارد :
“ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن ^[۱۴۶]“
ای پیغمبر ،مردم را از طریق منطق و موعظه نیکو به راه خدا دعوت کن و به نیکوترین وجه با آنها بحث کن .
“فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه ^[۱۴۷]“
بشارت باد بندگانی که سخنان را می شوند و از بهترین آن پیروی می کنند.
در احادیث و روایات هم به تفکر توجه ویژه شده است و حتی تفکر عبادت شمرده می شود .پیامبر اسلام (ص)در زمینه تفکر کردن می فرمایند :
“تفکر ساعه خیر من عباده سبعین سنته “
یک ساعت فکر کردن از هفتاد سال عبادت با ارزش تر است .
“کان اکثر عباده ابی ذر التفکر “
اکثر عبادت ابی ذر فکر کردن بود .(شهید مطهری ،۱۳۸۷ ).
حضرت علی (ع) ذر نهج البلاغه بیان می کنند که :
“الفکر مراه الصافیه ^[۱۴۸]“
اندیشه آینه ای روشن است (که صواب و خطا را می نمایاند ^[۱۴۹]).
و یا اینکه در جای دیگر می فرمایند :
“ما استودع الله امرا عقلا الا استنفذه به یوماما^[۱۵۰] ”

سیندی و یگلزورث
(۲۰۰۴/۲۰۰۸ )

توانایی رفتار کردن همراه با خرد ، در حین آرامش درونی و بیرونی صرف نظر از پیشامد ها و رویداد ها است .

سینگ جی ( ۲۰۰۸ )

توانایی ذاتی، تفکر و درک پدیده های معنوی است و رفتار روزانه ما را با ایدوئولوژی معنوی هدایت می کند .

کینگ (۲۰۰۸ )

مجموعه ای از ظرفیت های عقلی که به آگاهی کامل و کاربرد انطباقی از جنبه های معنوی و جهان ما فوق وجودی شخص کمک می کند و منجر به خروجی هایی مانند تفکر وجودی عمیق، افزایش معنا، شناسایی عالم مافوق و سلطه حالت های معنوی می شود. (King , 2008 : 52 )

( به نقل از سهرابی ، ۱۳۸۷ : ۱۷ )
مادهو^[۴۲](۲۰۰۶) معتقد است به وسیله هوش معنوی، مشکلات معنایی و ارزشی را حل کرده و فعالیت ها و زندگی مان را در فضایی غنی تر، وسیعتر و با معنا تر قرار می دهد و تعیین می کند کدام یک از روش های زندگی معنای بیشتری دارند.

۳- ۲- ابعاد و مؤلفه های هوش معنوی از دیدگاه دانشمندان

هوش معنوی سازه های معنویت و هوش را درون یک سازه جدید ترکیب می کند. در حالی که معنویت با جستجو و تجربه عناصر مقدس، هوشیاری اوج یافته، تعالی و معنا در ارتباط است، هوش معنوی مستلزم توانایی هایی است که از چنین موضوعات معنوی برای تطابق و کنش اثر بخش و تولید محصولات و پیامدهای با ارزش استفاده می کند. به طور کلی می توان پیدایش سازه هوش معنوی را به عنوان کاربرد ظرفیت ها و منابع معنوی در زمینه موقعیت های علمی در نظر گرفت. به نظر می رسد که هر بحثی درباره هوش معنوی بدون شناخت دامنه وسیع تجارب معنوی ناکامل خواهد بود. هوش معنوی بر خلاف هوش منطقی که رایانه ها هم دارای آن هستند و بر خلاف هوش هیجانی که در پستانداران عالی نیز وجود دارد، منحصراً خاص انسان است که اساسی ترین و اصلی ترین نوع هوش است.

۱- ۳- ۲- ابعاد هوش معنوی از دیدگاه سیسک و آمرام

ابعاد هوش معنوی از دیدگاه سیسک و آمرام در موارد زیر خلاصه می شود؛ دانش درونی، شهود عمیق، شناخت خود و یکی شدن با طبیعت و جهان، توانایی حل مسئله، هدایت باطنی و استفاده از سبک های تعالی مثل شهود برای حل مسائل، پذیرش و عشق به حقیقت، زندگی کردن در تعادل همراه با روحانیت و دیدگاه سیستمی کل گرا برای دیدن ارتباط درونی میان هر چیزی و غیره ( سهرابی ، ۱۳۸۷ : ۱۷ ) و (آمرام، ۲۰۰۹).

۲-۳- ۲- ابعاد هوش معنوی از زهر و مارشال

زهر و مارشال نیز ابعاد هوش معنوی را در قالب جداول زیر طبقه بندی نموده اند.
جدول ۲-۲ : ابعاد هوش معنوی بر اساس دیدگاه زهر و مارشال

خود آگاهی
بدانید واقعاً که هستید و چگونه با دنیای پیرامون خود ارتباط برقرار می کنید .

تعیین ارزشها و چشم انداز ( آرمان – گرایی )
نهایت انسانیت ما در چشم انداز و ارزش های ما مشخص خواهد شد.

قابلیت مواجهه با مشکلات و ناملایمات و حتی با فرصت تبدیل کردن آنها
کنار آمدن با اشتباهات و مشکلات و درس گرفتن از آنها .

کل نگری
مشاهده ارتباط بین چیزه ها و امور : مشتاق بودن نسبت به همه چیز

تنوع پذیری
کنار آمدن با تنوع، برای مثال دیدن جنبه های متفاوت هر فرد و تشویق به دانستن ارزش این تفاوتها و شکرگزاری بابت آنها

مستقل بودن ( شهامت )
واژه ای روانشناسانه که به معنای شهامت است نه سازگاری و همرنگ جماعت شدن، داشتن شجاعت کافی برای عمل برخلاف عرف رایج ( استقلال از محیط )

تمایل به پرسیدن چرا ؟
پرسیدن سوالات اساسی و یافتن پاسخ های بنیادین

قابلیت چارچوب بندی دوباره موضوعات
مشاهده پدیده ها در زمینه ای وسیع تر

خود جوش بودن

ایجاد مسیرها و قطعات مینیمم ۴۳
ماتریس رابطه ۴۴
روش حذف گره برای تولید یک مسیر مینیمم ۴۵

تولید قطعات مینیمم از مسیرهای مینیمم ۴۵
روش شمول- عدم شمول ۴۶
روش جمع حاصل ضرب های گسسته ۴۷
ضوابط گسسته: قانون افزایش ۴۷
فصل چهارم :روش پیشنهادی ۴۹
مقدمه ۵۰
مطالعه موردی اجرا شده در شرکت فولاد خوزستان ۵۸
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و کارهای آینده ۶۲
نتیجه‌گیری ۶۳
کارهای آینده ۶۴
مراجع ۶۵
فهرست جداول
جدول ۱ ساده‌سازی سری ۴۲
جدول ۲ ساده‌سازی موازی ۴۲
جدول ۳ بخش‌های پیشنهادی ماژول ED 52

هدف مرکز ترویج سیاست های جامع و پایدار و همچنین مکانیزم ارائه خدمات برای دولتها و سازمان هاست. سابقه فعالیت های این سازمان نشان از آن دارد که چالش های مربوط به مهاجرت تنها با عضویت و همکاری فعال دولتها، نهادهای تحقیقاتی، سازمان های بین المللی و جامعه مدنی تحلیل و بررسی می گردد. فعالیت های سازمان بر سه عنوان کلی متمرکز است:۱- گفتگوهای بین دولتی، ۲- ظرفیت و توانایی سازی، ۳- تحقیقات و سندسازی. در مورد اول با هدف تمرکز بر تقویت گفتگوها و بحث در مورد مهاجرت بین المللی میان دولتها فعالیت می کند.

در مورد دوم هدف سهیم بودن در مدیریت مناسب مهاجرت و توانا نمودن اقدامات و
برنامه های منطقه ای و ملی در رابطه با مسائل مختلف مربوط به مهاجرت بین المللی است. سازمان برنامه های ظرفیت سازی را توسعه و سازماندهی می نماید. همچنین از نهادهای دولتی و اجرایی در تلاش ها و اقداماتی که در رابطه با پناهندگی، ویزا، قاچاق انسان ها و مدیریت مرزها دارند حمایت می کند. در مورد سوم فعالیت ها با هدف تسهیل همکاری در چارچوب تحقیقات می باشد.^[۳۰۳]
این مرکز با عنوان مرکز بین المللی مهاجرت، سلامت و توسعه نیز نامیده می شود و با دولتها، سازمان ها و اعضای خود در جهت بهبود سلامت و رفاه مردمی که تحت تأثیر مهاجرت اند فعالیت می کند. سازمان از سلامت و رفاه مهاجران حمایت می کند. همچنین در مورد بلایایی که انسان ها را آواره می کند واکنش هایی انجام می دهد. شیوه آموزش را نیز که می تواند سبب تقویت برنامه های مهاجرتی ملی و بین المللی شود ارائه می نماید و بر تأثیرگذاری سیاست های مربوطه با یک بار عملی شدن تأکید دارد.^[۳۰۴]
ج) مؤسسه سیاست مهاجرت^[۳۰۵]
این مؤسسه یک نهاد مستقل و غیر انتفاعی است که مرکز آن در واشنگتن دی سی می باشد و تردد و جابجایی مردم در سر تا سر جهان را مورد ارزیابی قرار می دهد. این سازمان تحلیل، توسعه و ارزیابی مهاجرت و سیاست های مهاجرت و پناهندگی در سطوح محلی، ملی و بین المللی را ارائه می دهد. هدف از آن افزایش پاسخ گویی متفکرانه به چالش ها و فرصت هایی است که مهاجرت در سطح وسیع به جوامع و نهادها ارائه می نماید.
این سازمان در سال ۲۰۰۱ میلادی تأسیس گردید و با این هدف که مهاجرت بین المللی نیاز به مدیریت فعال و هوشمندانه ای دارد اداره می شود. زمانی که چنین سیاست هایی اجرا و عملی گردد منافع مهاجران و خانواده شان، همچنن منافع جوامع مبدأ و مقصد تأمین می گردد. تحلیلات و تحقیقات سازمان بر چهار طرح اصلی استوار است:
۱- تدابیر مهاجرت و پناهندگی منصفانه و مبتنی بر حقوق،
۲- ارائه فرصت بنحوی که مهاجران در ایجاد سرمایه اقتصادی سهیم باشند،
۳- نمایاندن تدابیر مهاجرت و یکپارچگی در نتیجه بررسی و تحلیل های هماهنگ و در اثر مداخله سهامداران ذی علاقه و بهره برداری از سیاست مهاجرت و آثار انسانی،
۴- ایجاد تدابیر ملی در نتیجه تحقیقات جامع بین المللی آنگونه که بیشتر کشورها اطلاعات، تحلیلات و تجارب مربوط به مهاجرت بین المللی را جمع آوری کنند.
این سازمان به طور عمده در چند زمینه ذیل فعالیت نموده است: مدیریت مهاجرت، حمایت از پناهندگان و پاسخ بشر دوستانه بین المللی، دستور کار مرزهای آمریکای شمالی و مهاجرت، اسکان مهاجران، یکپارچگی و وحدت آنان.^[۳۰۶]
د)کمیسیون جهانی مهاجرت بین المللی^[۳۰۷]
کمیسیون جهانی مهاجرت بین المللی توسط دبیر کل سازمان ملل متحد در ژنو تأسیس گردید. هدف از تأسیس این کمیسیون ارائه چارچوبی برای پاسخگویی جامع و جهانی به مهاجرت است. کمیسیون فعالیت خود را در ژانویه ۲۰۰۴ میلادی آغاز کرد و در ۳۱ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی به کار خود خاتمه داد.
مهمترین اقدام این کمیسیون انتشار گزارش ۹۰ صفحه ای با عنوان “مهاجرت در جهان به هم پیوسته” می باشد. سایر فعالیت های این سازمان عبارت است از: رعایت حقوق کارگران مهاجر، تجزیه و تحلیل نمودن رویکردهای کنونی مهاجرت و بررسی مسائل مربوطه و ارائه توصیه هایی به دبیر کل سازمان ملل متحد. در این گزارش ۹۰ صفحه ای کمیسیون اظهار می کند که جامعه بین الملل پتانسیل کامل مهاجرت را تشخیص نداده است و به بسیاری از فرصت ها و چالش ها توجه ننموده است. همچنین کمیسیون بر همکاری و هماهنگی بیشتر برای دستیابی به مدیریت کارآمد مهاجرت بین المللی تأکید می کند. این گزارش ۹۰ صفحه ای در زمینه مهاجرت بین المللی شش اصل را مطرح نموده که می توانند به عنوان اصول راهنما در سیاست گذاری های مربوط به مهاجرت و در سطوح منطقه ای و جهانی اعمال گردند.^[۳۰۸]
تمرکز اصلی کمیسیون تقویت چارچوب حقوق بشری سیاست های مربوط به مهاجرت است. اساسنامه کمیسیون موارد ذیل را در بردارد:
۱- قرار دادن مهاجرت بین المللی در برنامه های کاری جهانی از طریق ارتقای گفتگو میان دولتها، سازمان های بین المللی، بخش های خصوصی، رسانه و عوامل دیگر مرتبط با مهاجرت،
۲- ارزیابی گفتگوها در شیوه های سیاست گذاری از طریق تمرکز بر پیشنهادات و احتمالات دولتها در مناطق مختلف و با توجه به رابطه میان مهاجرت و سایر مسائل جهانی که مهاجرت را تحت تأثیر قرار داده و یا سبب مهاجرت می شود،
۳- طرح توصیه هایی به دبیر کل سازمان ملل متحد در خصوص شیوه های تقویت مدیریت ملی، منطقه ای و جهانی مهاجرت بین المللی.^[۳۰۹]
به اعتقاد این کمیسیون رعایت حقوق بشر نیاز به مهاجرت را کاهش می دهد، چرا که اغلب مهاجران به جهت اینکه حقوق بشر در کشور متبوعشان رعایت نمی شود جابجا می شوند. به تبع رعایت حقوق بشر و کاهش مهاجرت، قاچاق و دادوستدهای انسانی که تهدیدی برای مهاجران نیز می باشد، کاهش می یابد. حقوق بشر با ارائه شیوه های قانونی مهاجرت و تطابق آنها با نظام بین الملل و نیازهای افراد، مهاجرت غیر قانونی را کاهش می دهد^[۳۱۰]. در حقیقت کمیسیون بر نقش و جایگاهی که رعایت حقوق بشر بر مهاجرت دارد، تأکید نموده و در نهایت به این نتیجه می رسد که حقوق بشر پلی است میان مهاجرت و توسعه. ^[۳۱۱]
ه)کمیسیون بین المللی مهاجرت کاتولیک^[۳۱۲]
در سال ۱۹۵۱ میلادی این کمیسیون جهت پاسخگویی به نیازهای افرادی که جابجا می شوند و در حمایت از آوارگان، پناهندگان و مهاجران صرفنظر از نژاد، قومیت و تابعیت آنان تأسیس شد. کمیسیون در مجموع از عضویت جهانی اسقف های کاتولیک برخوردار بوده و براساس سیاست های مبتنی بر حقوق و راه حل های ضروری برای کاهش آسیب پذیری در سرتاسر جهان فعالیت می کند. فعالیت مستقیم اعضاء حضور کمیسیون در مباحث مربوط به سیاست گذاری های بین المللی و منطقه ای است و خود تضمینی می باشد برای اینکه در خصوص مسائل مربوط به حیثیت و ذات انسانی صدای کلیسا شنیده می شود.
کمیسیون به طور مستقیم و از طریق اعضای خود در زمینه برنامه ها و سیاست های توسعه ای مربوط به مهاجرت فعالیت دارد. اغلب برنامه های آن نیز جهت ظرفیت سازی جوامع محلی و همکاری های فنی با نهادهای دولتی است. کمیسیون مباحث و گفتگوهایی نیز در زمینه مدیریت مهاجرت ارائه داده است که هدف متقاعد کردن دولتها، جامعه مدنی و
سازمان های بین المللی جهت توجه به مدیریت مهاجرت بین المللی می باشد.^[۳۱۳]
بند دوم: حمایت از مهاجران در چارچوب سازمان های بین المللی غیر دولتی غیر تخصصی
الف) سازمان عفو بین الملل^[۳۱۴]
سازمان عفو بین الملل در سال ۱۹۶۱ میلادی تأسیس گردید. اعضای این سازمان از کشورهای مختلف اند و افتخاری با سازمان همکاری می کنند. سازمان مزبور در زمینه آموزش حقوق بشر نیز اقدام می کند و با تشکیل کار گروه ها اعضای خود را آموزش می دهد. سازمان از دولتها می خواهد که به تعهدات خود پایبند باشند و همچنین در دهه های اخیر اجازه یافته تا در جلسات سازمان ملل متحد و با موضوعات حقوق بشری شرکت کند و اسناد و شواهد خود را ارائه نماید. در حقیقت سازمان عفو بین الملل یک حرکت جهانی متشکل از حدود ۳ میلیون اعضاء و فعالان بیش از ۱۵۰ کشور و منطقه با هدف مبارزه برای پایان دادن نقض شدید حقوق بشر و انجام تحقیق و فعالیت برای جلوگیری و خاتمه دادن به تجاوز به حقوق بشر و درخواست عدالت برای کسانی است که حقوق آنان نقض شده است.
این نهاد غیر دولتی و غیر انتفاعی بر این باور است که حقوق بنیادین تعبیه شده در اسناد بین المللی حقوق بشری که مهمترین آنها اعلامیه جهانی حقوق بشر است، برای یکایک انسان ها در هر جای کره خاکی تدوین یافته و بهره وری از آن را برای همه انسان ها می داند. فعالیت های عمده سازمان توقف خشونت علیه زنان، دفاع از حقوق انسان ها در برابر فقر، لغو مجازات اعدام، مخالفت با شکنجه و حمایت از حقوق پناهندگان و مهاجران می باشد. این سازمان از سال ۱۹۶۱ میلادی آغاز به کار کرده و از سال ۱۹۶۳ میلادی دفتر مرکزی آن در لندن مستقر شده است.^[۳۱۵]
سازمان عفو بین الملل از وضعیت کشورها گزارش تهیه نموده و حتی گاه از تدابیر و اقداماتی که نقض حقوق بشر توسط آنها محسوب می شود انتقاد نموده است. از جمله انتقادات مزبور علیه فرانسه بوده که در خصوص سیاست های این کشور نسبت به مهاجران تونسی، پناهندگان و درخواست کنندگان پناهندگی انتقاد نموده است. فرانسیس پرین معاون رئیس سازمان عفو بین الملل در فرانسه در کنفرانسی که به منظور قرائت گزارش سالانه تشکیل شده بود بیان کرد که فرانسه در سال ۲۰۱۱ میلادی همانند سال های قبل به جای حفظ حقوق مهاجران و پناهندگان تلاش خود را بر کنترل مهاجرت قرار داده است.^[۳۱۶] عفو بین الملل به عنوان مأمور حقوق بشر مهاجران و پناهندگان پیشنهاداتی به دولتها و متخصصان در این زمینه ارائه می دهد. بخش ها و ساختارهای مختلف این سازمان، سیاست ها و تدابیر این سازمان را توسعه داده و دفاع از حقوق مهاجران و پناهندگان را بر عهده دارند.
ب) سازمان دیده بان حقوق بشر^[۳۱۷]
سازمان دیده بان حقوق بشر در سال ۱۹۷۸ میلادی توسط گروهی از فعالان حقوق بشر در آمریکا تأسیس شد و در قسمت های مختلف جهان شعبی دارد.^[۳۱۸] دیده بان به عنوان یک سازمان غیر دولتی سه بخش تخصصی دارد که شامل تسلیحات، حقوق زنان و کودکان می باشد. با این وجود در سایر زمینه ها از جمله حقوق پناهندگان نیز فعالیت هایی نموده است. از نکته های قابل توجه این است که موارد نقض حقوق بشر توسط سایر کشورها را به دولت آمریکا ارائه می دهد تا در روابط خارجی خود آنها را در نظر بگیرد. تأکید سازمان بر حقوق مدنی و سیاسی است.
سازمان دیده بان حقوق بشر از رفتار غیر انسانی با مهاجران غیر قانونی در اروپا گزارش تهیه نموده و فعالان حقوق بشر سازمان بر این امر تأکید کرده اند که بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا مهاجران غیر قانونی را به سایر کشورها می فرستند و حتی برخی از آنها در کشورهای اروپایی شکنجه می شوند. از این جهت برخورد با مهاجران حتی مهاجران غیر قانونی مورد توجه دیده بان حقوق بشر بوده است.
به مناسبت روز جهانی مهاجران نیز در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۰ میلادی سازمان دیده بان حقوق بشر به سیاست های کشورها در خصوص مهاجران اشاره نموده و بیان کرده که بسیاری از این سیاست ها مهاجران را نادیده انگاشته و آنان را مورد اجحاف قرار می دهند. در این گزارش تأکید می شود که برخی دولتها آنچنان شرائط را سخت می کنند که تبعیض علیه مهاجران تشدید شده و حتی دسترسی به مقامات صالح برای کمک نیز غیر ممکن می گردد.^[۳۱۹]
ج)کمیته بین المللی صلیب سرخ^[۳۲۰]
کمیته بین المللی صلیب سرخ که مقر آن در ژنو ( سوئیس) قرار دارد، سازمانی می باشد بیطرف، بیغرض و مستقل که وظیفه منحصراً‌ بشردوستانه آن عبارت است از حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی ، و یاری رسانی به آنها. فعالیت های کمیته بین المللی بر پایه مقررات حقوق بشردوستانه استوار است، و در موارد سیاسی، دینی و عقیدتی بیطرف است. کمیته بین المللی معتقد به اصول بنیادین نهضت است و در راستای اشاعه آنها تلاش می ورزد، چنانچه جمعیت های تازه تأسیس یا جمعیت هایی که مجدداً‌ تشکیل شده اند شرایط به رسمیت شناخته شدن را احراز کرده باشند، اقدام به شناسائی آنها می کند، در زمینه رعایت، توسعه و اشاعه حقوق بین الملل بشردوستانه فعالیت می نماید، و می کوشد با ترویج و تقویت حقوق بشردوستانه و اصول بشردوستانه جهانی، از بروز آلام انسانی جلوگیری کند، تلاش می ورزد به قربانیان نظامی و غیر نظامی منازعات مسلحانه و درگیری های داخلی یاری رسانی کند و از آنها حفاظت نماید.
در چارچوب این نقش ها کمیته بین المللی کار هدایت وهماهنگ سازی فعالیت های امدادی نهضت را در مواقع منازعات به عهده دارد و به عنوان یک میانجی بیطرف و مستقل، به اقدامات بشردوستانه مبادرت می ورزد. نمایندگان کمیته بین المللی، برابر قراردادهای ژنو، از بیمارستان ها، اردوگاه ها، کارگاه ها، زندان ها و دیگر اماکنی که ممکن است اسیران جنگی در آنجا نگهداری شوند بازدید می کنند. هدف از این بازدید ها، بررسی شرایط فیزیکی و روانشناختی بازداشتگاه ها و ارائه تدارکات امدادی به اسیران ، بازداشت شدگان و خانواده های آنان می باشد. همچنین کمیته بین المللی به آسیب دیدگان غیر نظامی یاری پزشکی و تدارکات امدادی ارائه می نماید، به مسائل بهداست عمومی ناشی از منازعات - همه گیری ها، بهداشت ناکافی و تغذیه نابسنده- می پردازد.
از آنجا که بسیاری از قربانیان به معلولیت همیشگی دچار می شوند، کمیته بین المللی خدمات فیزیوتراپی و درمان توانبخشی نیز به آنان ارائه می کند.^[۳۲۱] در حقیقت می توان گفت در سال ۱۸۶۳ میلادی کمیته ای تحت عنوان کمیته بین المللی کمک به سربازان زخمی ایجاد گردید و در سال ۱۸۸۰ میلادی به صورت کمیته بین المللی صلیب سرخ نام گذاری شد. هدف اصلی کمیته کمک به قربانیان جنگ و نظارت بر اجرای کنوانسیون های انسان دوستانه بوده، اما از همان ابتدا با کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد همکاری داشته است. از دلائل عمده کمک به آوارگان توسط کمیته، تخصص و تجربه ای بوده که در اوضاع و احوال ویژه کسب نموده است.^[۳۲۲] از آنجایی که از وظائف کمیته کمک به اجرا و توسعه حقوق بشر دوستانه بین المللی است، کمک به پناهندگان نیز از سوی کمیته یک وظیفه انسان دوستانه تلقی می گردد. این کمیته یک نهاد خصوصی بشر دوستانه است که در ژنو مستقر می باشد. کمیته از قربانیان مخاصمات مسلحانه داخلی و بین المللی نیز حمایت می کند. این قربانیان شامل زخمیان، زندانیان، پناهندگان می باشند. کمیته بخشی از جنبش بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر^[۳۲۳] می باشد. عضویت در این سازمان محدود به اتباع سوئیس است و بر خلاف سایر سازمان های غیر دولتی عضویت جدید پذیرفته نمی شود و در واقع تعیین اعضاء با خود کمیته می باشد.
این کمیته با ارائه خدمات دارویی، پزشکی می تواند از مهاجران در مناطق آسیب پذیر حمایت کند. در واقع به عنوان یک کلینیک ویژه با تهیه لوازم و تجهیزات ضروری به یاری آنان می شتابد.^[۳۲۴] از دیگر برنامه های کمیته می تواند ایجاد پناهگاه موقت و مرکز گذر برای مهاجران باشد. از این جهت مهاجرانی که خانواده خود را از دست داده اند می توانند از طریق تلفن و یا دادن پیام با آنان در تماس باشند. ایجاد مرکز گذر و تسهیل عبور مهاجران در مواقعی که کشوری درگیر مبارزات و کشمکش هاست می تواند کمک شایان توجهی به مهاجران باشد. هدف از مرکز عبور ایجاد یک پناهگاه موقتی برای مردم آسیب دیده است که سعی دارند بعد از مدتی به کشور مبدأ بازگردند.^[۳۲۵]
د)مؤسسه بین المللی حقوق بشردوستانه^[۳۲۶]
مؤسسه بین المللی حقوق بشردوستانه یک سازمان مستقل و غیر انتفاعی است که در سال ۱۹۷۰ میلادی در سانرموی ایتالیا تأسیس شد. مأموریت این مؤسسه ترویج حقوق بشر دوستانه بین المللی، حقوق بشر، حقوق مهاجران و مسائل مربوطه است. این مؤسسه برای دستیابی به اهدافش به آموزش موضوعات حقوق بین الملل بشر دوستانه در تعارضات مسلحانه، حقوق بشر و حقوق مهاجران و پناهندگان پرداخته است. برنامه های آموزشی این سازمان برای کارمندان نظامی، حقوقدانان و مأموران دولتی و سازمان های غیر دولتی است. همچنین تحقیقات و انتشارات خود را در زمینه های مربوطه پیگیری می کند. مؤسسه با سایر سازمان ها و نهادهای بین المللی در ارتباط بوده و فعالیت های خود را با همکاری آنان انجام می دهد.^[۳۲۷] به علاوه این سازمان غیر دولتی کلاس های آموزشی ۵ روزه ای را در زمینه مهاجرت بین المللی برگزار نمود که هدف، آموزش به تمام کسانی است که دخیل در مهاجرت و مدیریت آن اند. موضوعات مورد بحث شامل موارد ذیل است:
۱- بررسی اسناد حقوقی مهاجرت بین المللی،
۲- ترمینولوژی مهاجرت،
۳- اقتدار و مسئولیت دولتها در زمینه تابعیت، پذیرش، اقامت و بازداشت،
۴- حقوق و تکالیف مهاجران،
۵- قاچاق و داد و ستد مهاجران،
۶- مهاجرت و امنیت،
۷- مهاجرت اجباری،
۸- مهاجرت کار و
۹- همکاری های بین المللی و منطقه ای در مدیریت مهاجرت.^[۳۲۸]

تصویر شماره ۱۰ جان پناه مناسب برای عابرین

لن
ا تصویر شماره ۱۱ علائم افقی وتعین مسیر ها
مطالعات
تصویر شماره ۱۲استاندارد سرعت کاه هامه
۳-۱-۱۵-۲- تجهیزات کنترل ترافیک
فقدان تجهیزات ترافیکی مورد نیاز سازمانها وهمچنین عدم استفاده از فن آوری های روز دنیا و عدم آشنایی کاربران انها همگی از عواملی هستند که نقش انها را در بهبود آمد وشد و پیشگیری از سوانح رانندگی ،کمرنگ کرده است . از طرفی فقدان علائم و تجهیزات ترافیکی در سطح معابر و نصب تجهیزات مورد نیاز عابرین پیاده انها را با خطر مواجه می سازد .تجهیزات کنترل ترافیک تجهیزاتی هستند که در معابر نصب شده و در ایمن سازی معابر و در کاهش تصادفات تاثیر گذار خواهند بود . این تجهیزات شامل تابلو وعلائم ،چراغهای راهنمایی و رانندگی ، دوربین های نظارتی و تصویری ،پل های عابرین پیاده ، تجهیزات الکترونیکی ،شناسه گرها (سنسور )و غیره . آمار تصادفات پلیس راهور هم این مورد را تایید می نمایدکه تجهیزات مورد نیاز عابرین پیاده در سطح معابر در حد خیلی کم است . .در بررسی میدانی که بعمل امد بیشتر معابر از تجهیزات ترافیکی محروم و یا در حد بسیار پایینی برخوردار هستند . تجهیزاتی که در معابر دماوند وجود دارد بصورت مستعمل و از مدل های قدیمی بوده که در حال حاضر کارایی لازم در کنترل ترافیک ندارند. فقدان چراغهای هوشمند در تقاطع ها و نقاط پر تردد و تابلو های الکترونیکی که هدایت رانندگان و عابرین انجام دهد . عدم خطوط برجسته و سامانه های هشداری به عابرین وعدم دوربین های کنترل سرعت وسایل نقلیه همگی در افزایش تصادفات تاثیر گذار بوده و سهم بالایی در وقوع تصادفات داشته اند . پل های مکانیزه در سطح معابر وجود ندارد و از پل های قدیمی استفاده می گردد که با توجه به شیب زیاد و صدای زیاد آنها که ناشی از ورقهای نصب شده روی آنها است . استفاده از این پل ها را کم کرده است و افراد سالمند که بخش قابل توجهی از تصادفات عابرین را به خود اختصاص داده اند بندرت استفاده کرده و قریب به اتفاق عابرین از عرض خیابان عبور می نمایند . جانمایی نادرست تابلو و علائم و گذر گاه های عابرین پیاده نیز مزید بر علت شده و در تصادفات عابرین ایفای نقش می نماید.
۴-۱-۱۵-۲- ایمنی وسایل نقلیه
۱-۴-۱-۱۵-۲- ساختار وسایل نقلیه
تصادفات عابرین پیاده با وسایل نقلیه موتوری چالش اصلی متخصصین بهداشت عمومی طب تروما و ایمنی ترافیک است . علی رغم وسعت مشکل در عابرین پیاده ، تحقیقاتی که متمرکز بر کاهش آسیبها و جراحات در عابرین پیاده باشد بسیار اندک است و اکثرا متمرکز بر سر نشینان درون خودرو شده است . بسیاری از تلاش ها که برای کاهش آسیب ها در عابرین پیاده صورت گرفته است بیشتر به جدا سازی معطوف بوده است . ودر این رابطه کمتر به تغییر در طراحی خودرو توجه شده است . ممکن است این عدم تلاش برای تغییر در طراحی خودرو به نگرش جامعه برگردد که آسیب ها وصدماتی که به وسیله برخورد یک جسم بزرگ و سخت با عابرپیاده کوچک و شکنده وآسیب پذیر به وجود میاید نمی توان به وسیله تغییر در ساختمان خودرو آنرا کاهش داد. ولی مهندسین طراحی که اصول ایمنی را برای سرنشینان خودرو مورد توجه قرار می دهند . می توانندبرای عابرین پیاده نیز یک محیط ایمن ایجاد نمایند . در گذشته مفهوم طراحی خودرو برای محافظت و ایمنی عابر پیاده و انجام آزمایشات ایمنی دوره ای و دسترسی به فن آوری مدرن روز به منظور افزایش ایمنی خودرو ،در نظر گرفته نمی شد . ولی امروزه فرهنگ و فضای علمی حاکم و قانون مند شدن جامعه باعث ایجاد انگیزه قوی تر شده است و مجال کاهش حوادث در عابرین پیاده چه از نظر تعدادو چه شدت آسیب به وسیله طراحی مناسب خودرو و به کارگیری ابزارهای ایمنی در خودرو ها را فراهم کرده است . (خالقی ،۱۳۸۷ : ۲) در بیشتر تصادفات بین عابرین پیاده و خودرو ، آسیب های به وجود آمده ناشی از اصابت قسمتهای جلو خودرو با عابرین می باشد و ساختمان جلوئی خودرو بیشترین صدمات را وارد می نماید .در اینگونه تصادفات ترتیب اصابت به اجزاء بدن به خوبی شناخته شده است . سپر خودرو باپاهای عابر پیاده برخورد میکند . قسمت بر آمده جلو کاپوت به ران یا باسن ضربه زده و نهایتا سر به سطح خارجی کاپوت یا بادگیر تعبیه شده در قسمت انتهائی آن نزدیک شیشه جلو که فضای بسیار محکم و سختی است برخورد می کند .با توجه به اینکه سر و پاها بیشترین نقاط بدن هستند که دچار آسیب می شوند .

ضربه به سر از مهمترین علل مرگ ومیر و ناتوانی های ناشی از آسیب های ترافیکی در عابرین پیاده است .بررسی ها نشان میدهد که ۵۱درصد از عابرین تصادفی ضربه به سر انها وارد شده است . (آمار پزشکی قانونی ،۱۳۹۳) . ایجاد یک بسترمناسب ونسبتا نرم در جلوی خودرو برای فرود عابر از اصول اولیه طراحی ایمنی خودرو است . عدم طراحی مناسب اتاق خودروها ، فقدان ترمز های ضد قفل ، نداشتن کیسه هوا و تجهیزات ایمنی در انها و یا در صورت داشتن نقص دروسایل مذکور همگی از عواملی هستند که باعث افزایش و شدت صدمات و تلفات انسانی می گردنند . از ۱۷۰ فقره تصادف بین عابرین پیاده و وسایل نقلیه که در شهرستان دماوند به وقوع پیوسته ، نوع خودرو و تجهیزات بکار گرفته شده در انها حکایت از طراحی نامناسب و فقدان تجهیزات مورد نیاز و ساختار مناسب خودرو ها دارد . از این تعداد ۳۰ مورد تصادف مربوط به سواری پیکان و ۳۱مورد مربوط به سواری پژو و ۲۸ مورد مربوط به سواری پراید بوده است . این امار از عدم ساختار اصولی و مناسب این وسایل نقلیه حکایت دارد که درافزایش تصادفات نقش چشمگیری ایفا نموده اند .آمار تصادفات براساس وسیله نقلیه و عابرین پیاده شهرستان دماوند در سالهای ۱۳۹۱و۱۳۹۲به شرح ذیل است :

۲-۴-۱-۱۵-۲- تجهیزات هشدار دهنده به راننده
امروزه خودروهای تولیدی کشور آلمان، به خصوص خودروهای لوکس و گران قیمت برندهای معروفی چون مرسدس بنز و ب ام و به بیش از ۲۰ سیستم ایمنی و امنیتی مجهز هستند. یکی از مهمترین این سیستم ها که برای جلوگیری از تصادفات اختراع شده، سیستم ترمز خودکار است. به محض اینکه مانعی در مقابل خودرو قرار گیرد، خودرو به صورت اتوماتیک توقف می کند.مانع جلوی خودرو به وسیله دوربین مخصوصی شناسایی گردیده و یک سیگنال صوتی، راننده را از وجود مانع یا شخص مطلع کرده و راننده را به توقف خودرو وادار می کند. اگر وضعیت به صورتی باشد که راننده نتواند با دیدن مانع عکس العملی از خود نشان دهد، ترمزهای اتوماتیک خودرو فعال گردیده و خودرو را متوقف می کنند. این سیستم در مواقعی مفید بوده که حواس راننده از رانندگی پرت می گردد.
۳-۴-۱-۱۵-۲- نصب تجهیزات ایمنی در خودروها
کاپوت هوشمند به تنهائی برای محافظت سراز قسمت های ثابت و سخت مخصوصاً درخودروهای کوچک کافی به نظر نمی رسد. استفاده از بالشتک A و کیسه هوا می تواند این ضعف را برطرف نماید.تلاش برای کاهش انتقال قدرت به زانو ها و افزایش سطحی که نیروبه آن وارد می شود، از اهداف اولیه طراحی خودروها برای محافظت عابرین پیاده است. یکی از این رویکرد ها به کار گیری جاذب انرژی روی سپر خودروها است. البته کاهش ضریب سختی سپرها با محدودیت همراه است. زیرا اصولاً وجود سپرها برای محافظت جلو خودرو درتصادفات می باشددرکل سپرهای کم ارتفاع ازسطح زمین درموقع برخورد باعث چرخش همزمان هردواستخوان ساق پا می شود و این در حالی است که بدن بر روی خودرو افتاده است. سپرهائی که ارتفاع آنها از سطح زمین بالاتر از ارتفاع زانو عابر پیاده باشد (که بیشتر در خودروهای چند منظوره مانند جیپ و پاترول مشاهده می شود) باعث گردش استخوان های ساق پا برخلاف جهت همدیگر شده که موجب آسیب شدید به زانو ها می شود. اضافه نمودن یک سپر کوچک تر در زیر سپر اصلی (گل سپرها) باعث محدودیت دراین گردش شده که نتیجاً توزیع بهتر نیرو را به همراه خواهد داشت.طراحی مناسب چراغ های اصلی در جلو خودرو نیز می تواند به عنوان جاذب انرژی حاصل از برخورد عمل نماید و در نتیجه صدمات ناشی از آن را کاهش دهد.
آزمون پیشنهادی کمیته افزایش ضریب ایمنی خودرو در اروپا (EEVC)  نشان دهنده اثر تصادف خودرو با وسیله نقلیه در سرعت ۴۰ کیلومتر درساعت است. این آزمون اقتصادی و از قابلیت تکرار پذیری برخوردار است.این آزمون اکثر نقاط کاپوت را که می تواند جایگاه برخورد سر و زانو باشد را شامل می شود. این نقاط مجهز به گیرنده هائی هستند که شدت ضربه، جابجائی حاصل از آن و شتاب به وجود آمده را توسط رایانه و با توجه به سطح مقاومت بدن و شاخص های بیومکانیکی سر و پاها تجزیه و تحلیل می کند^۱ تغییرات مورد توجه در طراحی به منظور محافظت از عابران پیاده شامل این موارد است: ۱) فوم (پلاستیک) سپر باید ۲۰ تا ۴۰ میلی‌متر ضخیم‌تر باشد. ۲ ) محل قرارگرفتن زه روی سپر نیز باید خارج از محدوده برخورد زانو طراحی شود. ۳) چراغ‌ها باید پایین‌تر از ناحیه برخورد با پا طراحی شوند. ۴) فاصله در موتور با موتور باید حداقل ۷۵ میلی‌متر باشد و استفاده موثر از ضربه‌گیرها نیز پیشنهاد می‌شود. ارتفاع لبه در موتور نیز باید مورد توجه قرار گیرد. کاهش ارتفاع لبه در موتور باعث صدمه بیشتر به سر عابران به خصوص کودکان و برخورد مستقیم سر با لبه‌های در موتور می‌شود. از موارد دیگر نیز استفاده از فوم نرم در زیر در موتور به منظور جذب انرژی است. در سپر نیز استفاده از مواد مخصوص از جنس پلی پروپیلن برای جذب انرژی پیشنهاد می‌شود(عبد میشانی، مازیار،۱۳۹۲ :۲ )
۵-۱-۱۵-۲- آموزش :
۱-۵-۱-۱۵-۲-آموزش به مردم (عابرین پیاده ) :
بازتاب خلاء ناشی از ضعف فرهنگ ترافیک را هم در رفتار رانندگان و هم در رفتار عابران پیاده به وضوح می‌توان مشاهده کرد،در صورتی که رعایت حقوق دیگر شهروندان و احترام به اخلاق شهروندی،علاوه بر کاهش تلفات جانی و خسارات مالی،به انسجام و همدلی جمعی در شهر و در ابعاد وسیع‌تر به اتحاد و همبستگی ملی در کشور می‌ انجامد. امروز به دلیل ناهنجاری‌های رفتاری در رانندگی،نه تنها قواعد ترافیکی، بلکه اصول انسانی هم زیر پا گذاشته می‌شود تا آن جا که سرعت خودروها و وحشت عابران پیاده بر روی گذرگاه‌های عابر پیاده، نشانگر صحنه ترسناک است . برای ارتقای فرهنگ ترافیک و برون رفت از وضعیت موجود،نباید تنها بر کتابچه آیین نامه راهنمایی که در زمان دریافت گواهینامه رانندگی به متقاضیان آموزش داده می‌شود تکیه کنیم .هدف از آموزش و فرهنگسازی ترافیک،نهادینه سازی احترام به قانون و رعایت اخلاق شهروندی به عنوان فرآیندی اثرگذار و ماندگار در زندگی شهری است آموزش مباحث ترافیکی یکی از مهمترین مسائل در رفع مشکلات ترافیک است . آموزشی که به عابرین پیاده داده می شود بایستی مبتنی بر قانون و آشنایی آنها بااصول استفاده مناسب و درست از معابر و تجهیزات ترافیکی در پیشگیری از تصادفات باشد . از جمله این آموزشها : آموزش چراغهای راهنمایی ، استفاده از پلهای هوایی به پیروی از علایم عبور و مرور ، استفاده از پیاده رو ، استفاده از لباسهای روشن در مواقع کم نور و شبها ، پلیس مدارس .
۲-۵-۱-۱۵-۲-آموزش به مردم در مورد ابزارهای کنترل ترافیک
خیلی از شهروندان اطلاعی از ابزارهای کنترل ترافیک نداشته و با کاربردهای آنها نیز اشنایی ندارند . و این امر باعث شده کمتر به علائم وتجهیزات توجه کنند . اگر آموزش لازم در خصوص ابزار و توجیه عملکرد انها توسط متولیان اموزش به مردم داده شود . مردم از انها استفاده کرده ودر کاهش تصادفات تاثیر گذار خواهد بود . تابلوهای راهنمایی ورانندگی ، چراغهای کنترل ترافیک ، دوربین های کنترل سرعت ، دستگاه های استفاده از پارکینگ ، تجهیزات هشداری و گاردریل ها ، موانع ارتجاعی غیره همگی از جمله ابزارهای کنترل ترافیک هستند .
۳-۵-۱-۱۵-۲-اموزش شهروندان در رابطه با اصول ایمنی عابرین
در خیلی از تصادفات به وقوع پیوسته لزوم آموزش در علل اولیه قید گردیده است . که نشان از اهمیت موضوع دارد . عابرین پیاده توجهی به ایمنی و رعایت قواعد آن ندارند که ناشی از عدم اشنایی انها با اصول ایمنی است . عابرین بایستی دربحث ایمنی نکات ذیل را مورد توجه قرار دهند :استفاده از گذر گاه های عابرین پیاده ،پل های هوایی عابرین پیاده ، استفاده از رو گذر و زیر گذر های مخصوص عابرین ، تردد در پیاده روها ، استفاده از لباس هایی با رنگ روشن در شب ،تردد در محل هایی که دید کافی برای رانندگان داشته باشد و عابرین به وضوح دیده شوند،عدم استفاده از سطح سواره رو برای تردد ، توجه کافی به چراغهای مخصوص عابرین پیاده . همگی موارد ذکر شده بالا با برنامه ریزی مناسب وآموزش لازم که توسط متخصصین امر انجام پذیرد می تواند گام موثری در کاهش تصادفات عابرین را به دنبال داشته باشد.
۴-۵-۱-۱۵-۲-افزایش انگیزه بین عابرین در جهت استفاده از پلها و رعایت مقررات علائم و چراغها
استفاده از پل ها ودیگر تجهیزات توسط عابرین بندرت صورت می پذیرد که بعلت وجود مشکلاتی می تواند باشد . پس می توان با ایجاد راهکار مناسب وفراهم کردن زمینه لازم برای عابرین واستفاده کنندگان ایجاد انگیزه نمود . موارد ذیل می تواند به این امر کمک کند : ۱-تاثیرات سختی عبور برای سنین مختلف۲ - ایجاد انگیزه ۳- هزینه احداث ۴- زیبایی شناختی شهری ۵- ایجاد احساس ایمنی ۶- امنیت عبور در روز ۷- امنیت عبور در شب ۸- دسترسی ۹-امکان اشتغال زایی ۱۰-تاثیرات آب و هوایی ۱۱-تامین روشنایی طبیعی ( احمدی بافنده ،باقری ، ۱۳۹۰ : ۸)
۵-۵-۱-۱۵-۲- آموزش به رانندگان ( وسایل نقلیه عمومی – سبک - سنگین )
اگر چه رانندگان در زمان اخذ گواهینامه، آموزش های لازم در زمینه مقررات راهنمایی و رانندگی را فرا گرفته اند . اما به مرور زمان این آموزش های به فراموشی سپرده میشوند . ویا قوانین جدید ابلاغ که از آن بی خبرند . و یا افرادی که به سن اخذ دریافت گواهینامه رسیده اند همگی نیازمند آموزش مقررات راهنمایی و رانندگی و مهارت در رانندگی و اجرای قانون هستند . امروزه مراکز و دفاتر آموزشگاه های رانندگی در سراسر کشور دایر و به آموزش علمی وعملی رانندگان می پردازند . واز مدرسین مجرب پلیس راهور در جهت آموزش استفاده می گردد . اما نکته مهم اینجاست که چرا با وجود این همه آموزش در کاهش تصادفات تاثیر کامل نداشته است ؟به نظر میرسد به دلیل ذیل باشد ۱-عدم استفاده از مدرسین مجرب اشنا به مقررات راهنمایی ورانندگی ۲-کوتاه بودن زمان آموزش ۳- -عدم استفاده از فن آوری های روز دنیا و تجهیزات مورد نیاز لذا در خیلی از تصادفات به وقوع پیوسته در سطح شهرستان دماوند عدم آموزش و یا لزوم آموزش رانندگان قید گردیده است .که می بایست مسئولین امر توجه ویژه ای به بحث آموزش داشته باشند که همین امر در کاهش حوادث رانندگی مثمر ثمر خواهد بود .
۶-۵-۱-۱۵-۲-آموزش به دانش آموزان ( مهدکودک – دبستان – راهنمایی – دبیرستان ) به نظر می رسد آموزش فراگیر اولین راه حل است که به طور تدریجی در دامنه گسترده ای باید طی سالیان متمادی انجام شود و این رونداز ترافیک کم اغاز می گردد وبا رشد کودکان و یادگیری عمقی آنها نوبت به مسائل پیچیده تر می رسد . بر اساس تحقیقات انجام شده در مجامع علمی و نقطه نظرات عموم کارشناسان ترافیکی ،بهترین مقطع آموزش کودکان در دبستان و حتی پیش از دبستان می باشد که خوشبختانه این حرکت در کشور ما با شکل گیری و ابتکار پلیس با نماد همیاران پلیس ایجاد شده است که علاوه بر ارتقاء سطح آموزش کودکان موجب تغیر رفتار بزر گسالان نیز گردیده است . البته برای ایمنی کودکان نگرش بزرگسالان نیز می بایستی اصلاح شود و محدودیت های کودکان نیز بایستی به انان آموزش داده شود . در حوزه مورد مطالعه شهرستان دماوند برابر بررسیهای میدانی و اسناد ومدارک پلیس راهور، در مدارس آموزش های مقررات راهنمایی و رانندگی داده شده اما نتایج مفیدی در پی نداشته است . علت اصلی آن در عدم استفاده از مدرسین مجرب که بتواند دانش آموزان را با این قوانین اشنا نماید بوده و آموزش بصورت سطحی انجام گرفته است . از طرفی عدم استقبال مسئولین آموزش و پرورش شهرستان نیز در این زمینه بی تاثیر نبوده است . همچنین عدم وجود تجهیزات آموزشی مزید علت بوده است.رئوس محتوای آموزشی برای افزایش سطح آگاهی دانش آموزان در زمینه عبور از خیابان شامل مقدمه وایجاد ارتباط، بیان نکاتی درباره اهمیت عبور ایمن از خیابان،نقش رفتارهای عبور ایمن از خیابان در سلامت افراد،چگونگی عبور از خیابان های یک طرفه و دو طرفه، چگونگیعبور از خطوط عابرین پیاده، رئوس محتوای آموزشی برای ایجاد انگیزه پیروی و اعتقادات هنجاری بهتر در دان شآموزان در زمینه عبور از خیابان شامل اهمیت نقش والدین را در عبورصحیح از خیابان، اهمیت نقش پلیس راهنمایی و رانندگی درعبور ایمن از خیابان، رئوس محتوای آموزشی برای ایجادتوانمندی درک شده و اعتقادات کنترلی بهتر در دانش آموزان در زمینه عبور از خیابان شامل آشنایی با پل هوایی و توانایی عبور از آن، توانایی عبور از خطوط عابر پیاده، مشکلات ناشی از عبور سریع و ناگهانی از خیابان. رئوس محتوای آموزشی برای ایجاد ارزشیابی پیامد و اعتقادات رفتاری در دانش آموزان در زمینه عبور ایمن از خیابان در دانش آموزان شامل عواقب وپیامد های ناشی از عدم عبور صحیح از خیابان، اهمیت پیشگیری از تصادفات در زندگی فرد بود. ضمناً به منظورافزایش مهارت دانش آموزان جلسات پرسش و پاسخ همراه با ایفای نقش درکلاس و تمرین عملی در سالن و حیاط مدرسه پیش بینی شد. در این جلسات دانش آموزان ازمحیط های خط کشی شده و ماک تهای چراغ قرمز و عابر پیادهبه منظور تمرین عملی استفاده کردند. همچنین یک جلسه بازدید از پارک ترافیک نیز صورت گرفت. مواد آموزشی طراحی شده ( بر اساس نتایج پیش آزمون) شامل یک کتابچه آموزشی در قالب یک داستان و یک پمفلت بود. همچنین ازوسایل کمک آموزشی چون فیلم آموزشی و کارت های دیدآموز علایم راهنمایی و رانندگی استفاده گردید. مدت زمان هرجلسه آموزشی با توجه به موضوعات آموزشی از ۲۰ تا ۵۰دقیقه متغیر بود. (خسروی ،۱۳۹۲ : ۲)
۷-۵-۱-۱۵-۲-آموزش از طریق پارک های ترافیک
آموزش عمومی ترافیک، یکی از مناسب ترین ابزارها برای بهره برداری بهینه از شبکه ارتباطات شهری به شمار می رود به طوری که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اگر در جامعه ای پیشرفته ترین شبکه ارتباطی، مدرن ترین وسایل نقلیه و قوی ترین مقررات برای اجرای قوانین موجود باشداما افراد آن جامعه فرهنگ مکفی و لازم را جهت استفاده از این عوامل را نداشته باشند  ترافیک نابسامان ؛ آشفته و غیر قابل قبول حکم فرما خواهد شد. بدیهی است با برنامه ریزی دقیق آموزش فرهنگ ترافیک می‌توان از معضلات فوق کاسته و به کاهش تصادفات، افزایش ضریب ایمنی در عبور و مرور و ترافیکی روان دست یافت.اما در بین کلیه اقشار جامعه کودکان به دلیل بالا بودن میزان آسیب پذیری از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و آموزش به آنان در سر لوحه برنامه‌ها قرار دارد.شایان ذکر است آموزش فرهنگ ترافیک به کودکان یک اقدام دو سویه است چرا که کودکان علاوه بر فراگیری مفاهیم آموزشی،  خود در مقام یک مربی در خانواده به ایفای نقش  می‌پردازند.با توجه به ضرورت آموزش مفاهیم ترافیک به کودکان،  مکان‌های خاصی با عنوان پارک‌های آموزش ترافیک تعریف گردیده که کودکان با حضور در این مراکز در فضایی شاد و مفرح به یادگیری مطالب خواهند پرداخت. متاسفانه درحوزه مورد مطالعه تا کنون پارک ترافیک احداث نشده است.(،۱۳۹۲: ۴)
۸-۵-۱-۱۵-۲- آموزش از طریق رسانه ملی و جراید :
با توجه به اهمیت آموزش و جایگاه آن در رشد و بالندگی مردم و اجرای قوانین و مقررات رانندگی واستفاده عموم مردم از رسانه ملی و جراید بصورت روزانه. به نظر میرسد از موثرترین روش های آموزش ، آموزش از طریق صداو سیما ست . آموزش قانون و مقررات راهنمایی ورانندگی می بایستی از طریق فیلم هایی که ساخته میشود ویا در برنامه های نمایشی جذاب به وسیله تصویر به مردم انتقال یابد. ویا بطریق تیزر های انیمیشن و ساخت برنامه های متنوع در این زمینه در بهینه کردن فرهنگ ترافیک گام بردارنند . اگر چه زحمات زیادی توسط پلیس راهور در ارتقاء فرهنگ ترافیک کشیده شده و با ساخت تیزر ها و برنامه های تلویزیونی و پخش تصاویر تصادفات و برگزاری همایش های همیاران پلیس در کشور سعی نموده به وسیله آموزش در کاهش تصادفات گام بر دارد اما بصورت کامل موفق به این امر نشده است وهمکاری سازمانهای دیگر را می طلبد. (شربتیان ، ۱۳۸۹: ۸ )
فقدان رسانه و شبکه محلی و جراید کشوری درشهرستان دماوند باعث شده این اموزش ها به صورت خاص انجام نگیرد و بصورت خیلی جزئی در هفته نامه محلی مطالبی در خصوص راهنمایی ورانندگی درج گردیده که انهم در حد بسیار پایینی از ان استفاده شده است .
۹-۵-۱-۱۵-۲- آموزش از طریق کتب درسی