برای ایجاد ارتباط موثر باید به نکات مهم زیر توجه شود:
-
- کم کردن هر نوع منبع خبری بین فرستنده و گیرنده پیام
-
- استفاده از زبان مناسب برای گروه
-
- استفاده از چند کانال ارتباطی در حد ممکن
-
- حذف منابع مزاحم
-
- استفاده از ارتباط رو در رو
-
- قبول مسئولیت برای ایجاد ارتباط مؤثر
-
- گوش کردن به پاسخهای گیرندگان پیام(رورلیک، ۱۹۸۶).
ج) احساس عاطفه و وظیفه:
علاقه داشتن به شغل مربیگری و احساس مسئولیت مربی درقبال کاری که قبول نموده است، شرط اصلی مربیگری است. اگر فردی مسئولیت هدایت و راهبری تیمی را عهده دار شود، اما در قبال وظیفه محوله، مسئولیت و تعهد نداشته باشاد، نمیتواند موفق باشد. علاقه ذاتی به امر مربیگری و شور و اشتیاق فرد در امر آموزش و تعلیم و هدایت ورزشکاران، عامل اصلی است که افراد در هنگام انتخاب شغل مربیگری باید به آن توجه نمایند (خبیری، ۱۳۷۳)
د) ادراکی:
توانایی مربی در تشخیص این که چگونه عملکردهای مختلاف مربیگری با یکدیگر در ارتباط هستند و چگونه تغییر در جنبه های از مربیگری می تواند بار جنبه های دیگران اثر بگذارد، مهارت ادراکی نامیده می شود. نمونههای عینی این مهارت ها، توانایی درک تاأثیرمتقابل جنبه های مختلف روانی- فیزیولوژیکی برای خلق یک حرکت ورزشی است، در نتیجه باید تمرینات مختلفی روانی در برنامه های ورزشی گنجانیده شود(خبیری، ۱۳۷۳).
ه) انگیزشی:
ایجاد انگیزه در ورزشکاران برای تلاش در جهت بهبود عملکرد و موفقیت در مسابقات به عنوان یک مهارت مهم در مربیان ذکر شده است. به عنوان یک تعریف ساده از انگیزش میتوان از آن به عنوان یک نیروی درونی که فرد را به سمت هدفی سوق میدهد، نام برد. انگیزش در روانشناسی از دو جنبه بررسی می شود: شدت و جهت آن. شدت انگیزش راجع به این است که شخص برانگیخته می شود و نیرو میگیرد و یا برای رسیدن به یک هدف مشخص چقدر سعی و تلاش می کند(دباغان، ۱۳۷۵).
جهت انگیزش به انتخاب هدف مربوط می شود. در انگیزش عوامل بسیار زیادی تاثیر میگذارد که مربی با شناخت این عوامل می تواند راههای مناسبی برای انگیزه در ورزشکار ایجاد نماید. برخی از روشهای ایجاد انگیزه در زیر آورده شده است:
-
- انگیزش مستقیم:
زمانی که یک مربی هدفی را برای ایجاد انگیزه در ورزشکاران تعیین می کند، به عنوان انگیزش مستقیم مطرح میگردد. به طور مثال وقتی مربی بازیکنان را به دفتر خود میخواند و امیدوار است که آنها تمرین سختی را شروع کنند و یا هنگامی که به ازای برد در یک مسابقه، آنها را از یک جلسه تمرین معاف می کند، از این روش انگیزش استفاده می کند(خبیری، ۱۳۷۳).
-
- انگیزش غیر مستقیم:
در این روش برای بالا بردن انگیزش، موقعیت یا محیط (چه محیط فیزیکی و چه روانی) را تغییر می دهند. برای مثال برخی مربیان برای ارتقای انگیزش، مکان تمرین را عوض می کنند. به هر حال، استفاده از انواع شیوه های انگیزشی توسط مربی با توجه به موقعیتهای مختلف و افرادی که تحت کنترل هستند، می تواند به عنوان راه کارهایی جهت ارتقاء عملکرد و رسیدن به موفقیت تیمی مطرح گردد (خبیری، ۱۳۷۳).
-
- انگیزش درونی:
افرادی که دارای انگیزش ذاتی و درونی هستند یک جوشش درونی و لیاقت و خود تصمیمی خاص دارند تا وظایف را با چیره دستی در مسیر موفقیت به انجام رسانند. خصوصیات شایستگی، خود تصمیمی، چیره دستی و موفقیت جزء اهداف اشخصی است که از درون بر انگیخته میشوند. در ورزش علت شرکت ورزشکاران در مسابقات همانا عشق آنان به مسابقه است که از یک انگیزه درونی ناشی می شود. مربیان باید بتوانند این نوع انگیزه را در ورزشکاران تقویت نمایند(خبیری، ۱۳۷۳).
-
- انگیزش بیرونی:
این نوع انگیزش از طرف دیگران و از طریق دیگران تقویتهای مثبت و منفی نشأت میگیرد. این تقویتها ممکن است ملموس باشند، شبیه نشانها، پول، و. . . و یا غیر ملموس باشند، مثل: تحسین یا تشخیص عمومی. زمانی که این نوع تقویتها دریافت میشوند، آنها را تحت عنوان پاداشهای بیرونی مینامند و تأثیر این انگیزش از نوع قبلی کمتر است و ممکن است به تدریج کمرنگ شود(خبیری، ۱۳۷۳).
مهارت های مدیریتی مربی:
مهارت های مدیریتی مربی، فرآیندی است که از آن برای جهت دادن به برنامه های ورزشی به سوی هدفهای تعیین شده، استفاده می شود. اصطلاحاً این نوع فرایند به برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری و نظارت که در مجموع هدفهای ورزشی یک مربی را تحقق میبخشد، اطلاق می شود.
علاوه بر فرایندهای فوق، تصمیم گیری، ارزشیابی منابع قدرت مربی و بودجه بندی نیاز از مهارت های مدیریتی به شمار میآیند(دباغان، ۱۳۷۵).
-
- برنامه ریزی:
زمانی مربی نیازمند برنامه ریزی است که جدول برنامه های فصل را تنظیم کند، جلسات تمرینی سالیانه را افزایش دهد، هدفهای فصلی را مشخص نماید، تدارکات لازم برای مسافرتهای ورزشی امثال آن را فراهم نماید. از طریق برنامه ریزی، پیش بینی می شود که چه اقدامی باید صورت گیرد. ترتیبی آنها چگونه باید باشد و چه کسی یا کسانی باید انجام امور را به عهده گیرند. برنامه ریزی یعنی تعیین هدفها و اتخاذ تصمیمات جدید درباره این که این اهداف به چه ترتیبی یا چه نتیجهای محقق شوند. برنامه ریزی یکی از ارزندهترین عوامل کسب موفقیت مربیان است(دباغان، ۱۳۷۵).
الف) سازماندهی:
سازماندهی به هماهنگی ارتباطات بین فعالیتهایی که انجام می شود، افرادی که این فعالیتها را انجام می دهند و آن دسته از عوامل فیزیکی که برای تحقق هدفها به کار میآیند، اطلاق می شود. بدون در نظر گرفتن این که یک مربی در چه سطحی از فعالیتهای ورزشی میباشد، لازم است بیاموزد که مسئولیتهای تیمی را میان بازیکنان و سایر افراد تقسیم کند. این عمل باعث خواهد شدکه از زمان و نیروی انسانی به طور شایستهای استفاده کند(دباغان، ۱۳۷۵)
-
- رهبری:
اولین وظیفه مربی هدایت و رهبری ورزشکاران میباشد. وظیفه مربی حکم می کند که ارتباط مؤثری با مسئولان و مربیان همکار خود برقرار نماید. وظایف مربی در حیطه رهبری عبارتند از: ایجاد انگیزه ورزشی در ورزشکاران، ایجاد روابط شایسته با آنان، ایجاد تغییرات ضروری و بررسی ناسازگاریها(دباغان، ۱۳۷۵).
استفاده از شیوه های مختلف رهبری توسط مربی نیز به این موضوع مهم بستگی دارد که ورزشکاران از نظر آمادگی در چه سطحی قرار دارند و با توجه به آن و موقعیتهای ایجاد شده از شیوه های فوق استفاده شود. به هر حال آشنایی و آگاهی مربی از سبک رهبری، و انتخاب بهترین شیوه هدایت و رهبری به عنوان یک عامل مهم در موفقیت وی و ایجاد ارتباط مناسب با ورزشکاران محسوب میگردد(علاقه بند، ۱۳۷۴).
برای انجام وظایف رهبری یک مربی، روشهای رهبری مختلفی وجود دارد. سبک رهبری موقعیتی( اقتضایی) از مطرحترین شیوه های رهبری است که توسط هرسی و بلانچارد مطرح شده است. آنان معتقدند که استفاده از روشهای مختلف هدایت و رهبری، بستگی به موقعییت و شرایط که مدیر( مربی)در آن قرار گرفته است و باید مدیر با توجه به شرایط ایجاد شده یکی از سبکهای رهبری را برای هدایت پیروان انتخاب نمایند(علاقه بند، ۱۳۷۴).