۱- فشار زمین
۲- فشار آب
۳- بار مرده
۴- سربار
۵- واکنش بستر
۶- اثر زلزله
ب ـ اگر لازم است، بارهای زیر را نیز باید در نظر گرفت:
۱- بارهای داخلی
۲- بارهای در مرحله ساخت
۳- بارهای ویژه
۴- اثر تونل های مجاور
۵- اثرات نشست
۶- دیگر بارها
۲-۲-۱-۱ فشار زمین
شکل ۲-۱ مقطعی از یک تونل و زمین اطراف آن را نشان می دهد. فشار زمین باید مطابق با تحلیل مناسب تخمین زده شود. این تحلیل مناسب از نظر صاحب نظران مختلف، متفاوت است و دیدگاه های مختلفی ارائه شده که به روش های تحلیلی مختلف انجامیده است. برای مثال، فشار زمین باید به صورت شعاعی بر روی پوشش عمل کند و یا به فشارهای عمودی و افقی تقسیم شود. اگر تونل طراحی شده کم عمق باشد، فشار عمودی بر روی تاج تونل باید به صورت بار یکنواخت باشد و می تواند معادل فشار سربار باشد. اگر تونل عمیق باشد، فشار کاهش یافته، می تواند با فرمول ترزاقی بدست آید(۳).

فشار افقی زمین نیز باید به صورت متغیر یکنواخت وارد بر مرکز پوشش از تاج تا کف باشد. مقدار آن نیز از ضرب فشار عمودی در ضریب فشار جانبی خاک بدست می آید. (شکل ۲-۲ (الف)). همچنین آن را می توان از فرمول پنتاگون نیز بدست آورد. (شکل ۲-۲ (ب)). مقدار ضریب فشار جانبی خاک مورد استفاده در طراحی باید بین فشار جانبی خاک در حالت سکون و فشار اکتیو خاک باشد. طراح باید بر اساس شرایط ساخت درباره مقدار آن تصمیم بگیرد.
شکل ۲-۱) مقطعی از یک تونل و زمین اطراف آن [۳]
شکل ۲-۲ عملکرد فشار زمین بر روی پوشش ( ضریب فشار جانبی زمین، t و ضخامت و شعاع خارجی پوشش ) (۳)
(۲-۱)
اگر تونل بالای سطح آب قرار داشته باشد:
(۲-۲)
(۲-۳)
و در صورتیکه سطح آب بالای تونل قرار داشته باشد:
(۲-۴)
(۲-۵)
۲-۲-۱-۲ فشار آب
به عنوان یک قانون، فشار آب وارد بر پوشش باید به صورت فشار هیدرواستاتیک باشد (شکل ۲-۳). نتیجه فشار آب وارد بر پوشش نیروی شناوری است. اگر برآیند فشار عمودی خاک در تاج و بار مرده بزرگتر از نیروی شناوری باشد. تفاوت بین آنها به صورت فشار قائم در کف عمل می کند (واکنش بستر) و اگر نیروی شناوری بزرگتر از برآیند بار مرده و فشار قائم باشد، تونل شناور خواهد شد.
شکل ۲-۳) فشار هیدرواستاتیک(Pw1فشار آب در تاج تونل و Re شعاع تا مرکز پوشش)(۳)
(۲-۶)
(۲-۷)
۲-۲-۱-۳ بار مرده
بار مرده، بار قائم وارد بر مرکز ثقل مقطع عرضی تونل است و برای تونل دایروی از رابطه زیر بدست می آید:
(۲-۸)
حال اگر مقطع مستطیلی باشد.
(۲-۹)
که در آن W وزن پوشش در واحد متر در جهت طول تونل، R_c شعاع تا مرکز پوشش و وزن مخصوص بتن می باشد.
۲-۲-۱-۴ سربار
سربار باعث افزایش فشار خاک وارد بر پوشش می شود سربارها عبارتند از :
بار ترافیک جاده
بار ترافیک راه آهن
وزن ساختمان
۲-۲-۱-۵ واکنش بستر
واکنش بستر به موارد زیر تقسیم می شود.
۱ـ عکس العمل مستقل از جا به جائی زمین مثل در شکل (۲-۴).
۲ـ عکس العمل وابسته به جا به جایی زمین
در مورد دوم، ضریب واکنش بستر به سختی زمین و ابعاد (شعاع) پوشش بستگی دارد. واکنش بستر محصول ضریب واکنش بستر و جا به جایی پوشش است که بر اساس سختی زمین و صلبیت پوشش تعیین می شود. در مدل کردن قابها عکس العمل بستر توسط فنرهای خطی در نظر گرفته می شود.
شکل ۲-۴) عکس­العمل بستر مستقل از جا به ­جایی (۳)
۲-۲-۱-۶ اثر زلزله
وقوع زلزله به صورت پیامدهای مختلفی نظیر گسلش، رونگرایی، انتشار امواج زلزله، چگالش، تسونامی، زمین لغزش، اندرکنش سازه­های مجاور و اندرکنش آب و سازه های هیدرولیکی در طبیعت ظاهر می شود. در این میان به طور عام پدیده هایی مانند گسلش، رونگرایی، انتشار امواج زلزله و حرکات تحت الارضی تهدید جدی تری برای سازه های مدفون به شمار می روند.
در هنگام زلزله به دلیل ناگهانی بودن تغییرمکان زیاد دو صفحه گسل نسبت به یکدیگر، تقاطع سازه های مدفون با صفحه گسل به عنوان یک منبع مهم انتقال نیرو تلقی می شود، لیکن تاکنون مطالعات گسترده ای در این خصوص صورت نگرفته است. در خصوص روانگرایی مطالعات Wang(1979) با بهره گرفتن از مدل ساده تیر-ستون بر بستر الاستیک با دو مقاومت متفاوت حاکی از وقوع کرنش های بسیار زیاد در سازه تونل در مجاورت خاک روانگرا انجام شده و در این خصوص مطالعات گسترده ای انجام نگرفته است(۴).
در هنگام وقوع زلزله، امواج منتشره لرزش هایی به مدت چند ثانیه تا چند دقیقه ایجاد می کنند. در این خصوص لایه های خاک نظیر فیلتر عمل کرده، در فرکانس خاصی ارتعاشات را مستهلک و در فرکانس دیگری آنها را تشدید می کنند، لذا از جمله مشخصه های مهم لرزش زمین در طول یک سازه مدفون، غیر هم فاز بودن آنها در نقاط مختلف مسیر انتشار امواج می باشد که منجر به وقوع کرنش ها و انحناهای قابل توجهی در طول سازه می گردد. در این راستا لزوم توجه به پدیده اندرکنش خاک و سازه و به عبارتی میزان تبعیت سازه از خاک اطراف به عوامل متعددی نظیر نوع و جنس خاک، نوع موج منتشره و مشخصات هندسی و مکانیکی مقطع مدفون بستگی خواهد داشت(۱۷).
شبیه سازی های آزمایشگاهی برای مطالعه و ارزیابی رفتار تونل های مدفون تحت اثر انتشار امواج زلزله، توسط He و Koizomi (2000) حاکی از انعطاف پذیری پوشش های بتن مسلح پیش ساخته و تبعیت رفتار آنها از رفتار خاک اطراف در جهت عرضی می باشد، لیکن در جهت طولی رفتار خاک به شدت متاثر از رفتار تونل می باشد.
نتایج مطالعات عددی نیز نشان می دهد که اندرکنش امواج منتشره در راستای عمود بر محور تونل سبب انحنای مقطع تونل و تمرکز تنش در جداره ها، سقف و کف مقطع می گردد. Kuesel(1968) با فرض عملکرد خاک به صورت تکیه گاه، عکس العمل ها را در قالب تعدادی فنر ارتجاعی خطی مدل نموده و معادله دیفرانسیل سازه تیر را به صورت زیر استخراج کرده است:
(۲-۱۰)
که در آن :
جابه جایی افقی سازه

^* ۲٫۱۸۸-

۰٫۰۶۵

POST *RESTATEMENT

۳٫۳۴۱-

۳٫۳۶۲

^* ۱٫۹۹۴-

۰٫۰۷۱

^*** معنی‌دار در سطح ۱ درصد، ^** معنی‌دار در سطح ۵ درصد، ^* معنی‌دار در سطح ۱۰ درصد.
منبع : محاسبات تحقیق

تعدیل شده

انحراف استاندارد

دوربین- واتسون

آماره F

۰٫۱۰۳

۰٫۰۸۱

۱۶٫۵۱۹

۲٫۱۷۹

۴٫۶۶۹

۰٫۰۰۰۱

منبع : محاسبات تحقیق
طبق جدول بالا مدل رگرسیونی با توجه به آماره F و  به دست آمده معنی‌دار است که این موضوع بیانگر تأثیر کلی متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته است که برای تعیین اثر هریک از این متغیرها در ادامه آزمون معنی‌داری ضرایب انجام و اعتبار مدل را نیز از طریق ضریب تعیین مشخص می‌شود.

از طرف دیگر با توجه به مقدار ضریب تعیین مدل که ۰٫۱۰۳ است می‌توان نتیجه گرفت که در حدود ۱۰٫۳ درصد تغییر در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می‌شود. همچنین آماره دوربین- واتسون نیز برابر ۲٫۱۷۹ است که چون عددی نزدیک ۲ است بنابراین خودهمبستگی در مدل وجود ندارد.
۴-۳-۳-۶-۱- بررسی پیش‌فرض‌های مدل
در مرحله بعد برای اطمینان از درستی آزمون، پیش‌فرض‌های مدل رگرسیون که عبارت است از آزمون مستقل بودن خطاها، آزمون ثابت بودن واریانس خطاها، آزمون نرمال بودن خطاها و متغیر وابسته است و در صورت درست بودن آن نتایج آزمون پذیرفته خواهد شد.
یکی از پیش‌فرض‌های مدل ثابت بودن واریانس خطا است برای بررسی این فرض هم از نمودار استفاده می‌کنیم. نمودار خطاها در مقابل مقادیر برآورد شده برای آزمون ثابت بودن واریانس استفاده می‌شود بدین صورت که اگر شکل کلی (دامنه تغییرات) نمودار بصورت افزایشی یا کاهشی باشد (اصطلاحا نمودار به شکل قیفی به سمت چپ یا راست باشد) واریانس ثابت نیست که با توجه به نمودار زیر فرض ثابت بودن واریانس خطاها پذیرفته می‌شود. همچنین یکی از پیش‌فرض‌های مدل رگرسیونی مستقل بودن خطاها (مانده‌ها یا قدرمطلق مقدار واقعی متغیر وابسته منهای مقدار برآورد شده) است برای بررسی این فرض از نمودار خطاها در مقابل ترتیب زمانی برای فرض مستقل بودن استفاده می‌شود بدین ترتیب که اگر روند این نمودار دارای نظم خاصی باشد (مثلا روند سینوسی و …) خطاها مستقل نیستند. با توجه به نمودار زیر فرض مستقل بودن خطاها پذیرفته می‌شود. از جمله مفروضات در نظر گرفته شده در رگرسیون آن است که خطاها دارای توزیع نرمال با میانگین صفر می‌باشند. نرمال بودن خطاها بدین معنا است که میانگین خطاها صفر و واریانس خطاها ثابت باشد. بدیهی است در صورت عدم برقراری این پیش فرض، نمی‌توان از رگرسیون استفاده کرد. بدین منظور باید مقادیر استاندارد خطاها محاسبه شود و نمودار توزیع داده و نمودار نرمال آن رسم شود و سپس مقایسه‌ای بین دو نمودار صورت گیرد. این فرض با رسم نمودار مستطیلی  و نمودار احتمال نرمال  انجام می‌شود. در این نمودار همان طور که ملاحظه می‌شود مقادیر احتمال نرمال (محور عمودی) در مقابل مقادیر خطاهای مدل (محور افقی) رسم می‌شود. بطور منطقی محل انطباق ایندو خط نیمساز می‌باشد و نقاط نشانگر مقادیر واقعی است که اگر این نقاط روی این خط یا در اطراف این خط باشند ( البته بطور تقریبی) فرض نرمال بودن پذیرفته می‌شود که با توجه به نمودار زیر فرض نرمال بودن متغیر وابسته پذیرفته می‌شود.
نمودار ۴-۶: نمودار پیش فرض‌های مدل

۴-۳-۳-۷- نرخ رشد تامین مالی خارجی( EXCESS-SG )
در این حالت متغیر وابسته را EXCESS-SG در نظر می‌گیریم. نتایج به صورت زیر هستند:
خلاصه نتایج مدل شامل مقدارضریب تعیین، تعدیل شده و همچنین انحراف استاندارد بدست آمده برای هر مدل رگرسیونی و برآورد ضرایب مدل و آزمون معنی‌دار بودن آنها در جدول زیر ارائه شده است که در آن مقدار ضریب تعیین و تعدیل شده نشان داده شده و ضریب تعیین نشان‌دهنده این موضوع است که تغییرات ناشی از رگرسیون چه درصدی از تغییرات کل را به خود اختصاص می‌دهد. هرگاه در مدل رگرسیون هر ضریب معنی‌دار نشود بدین معنی است که در مدل رگرسیون آن متغیر بر روی متغیر وابسته اثر ندارد که این آزمون با بهره گرفتن از بدست آمده در جدول که در مقابل هر ضریب نوشته شده انجام می‌شود بدین صورت که اگر کمتر از باشد ضریب معنی‌دار شود و اگر بیشتر از باشد ضریب معنی‌دار نمی‌شود.
جدول ۴-۱۳: خلاصه نتایج مدل رگرسیونی

متغیر

ضریب

مقدار

^*۶/۰
^*۲
^*۶/۰
^*۱۲/۰
^*۱۶/۰
^*۱۸/۰
خودسودمندی
خطرپذیری
^*۷۸/۰-
شروع
سر خوردن
کرال پشت
کرال سینه
شیرجه
ماندن روی آب
نفس گیری
شنای پروانه
شنا قورباغه
زیر آبی رفتن
عملکرد
^* ۸۰/۰-
* ۸۶/۰
نمودار ۴٫۴٫ نمودار مسیر مدل مفهومی تحقیق
(علامت ستاره در کنار ضرایب نشان دهنده معنادار بودن ضریب مربوطه می باشد)
همانطور که در نمودار مسیر فوق دیده می شود، تمامی روابط معنا دار می باشند که این خود نشان از معنادار بودن مدل مفهومی برازش شده می باشد. تمامی ابعاد متغیرها نیز در مدل، نقش معنادار داشتند. شاخص های مدل به صورت ۱۱/۴۹ =^۲c ، ۲۷=df، ۰۱/۰=P-value، ۰۶/۰=RMSEA، ۹۵/۰=GFI، ۹۲/۰=AGFI بود. با توجه به اینکه نسبت کای دو به درجه آزادی کمتر از ۳، مقدار احتمال کمتر از ۰۵/۰، شاخص نیکویی برازش (GFI) و شاخص تعدیل یافته نیکویی برازش (AGFI) بالاتر از ۹/۰ است، می توان گفت این مدل از برازش خوبی برخوردار است.
- بررسی میزان همبستگی بین متغیر وابسته(خطرپذیری)و متغیرهای مستقل (پرخاشگری، هیجان طلبی، رفتارهای مخاطره آمیز و اضطراب)
آزمون کلموگروف اسمیرنوف به بررسی توزیع متغیرهای موجود در نمونه می پردازد. خروجی های این آزمون و تفسیر آن به شرح زیر می باشد:
این آزمون فرض نورمالیتی را آزمون می کند و اگر مقدار احتمال بیشتر از ۰۵/۰ باشد بدین معنی است که متغیرها از توزیع نرمال برخوردار بوده و برای آزمون فرضیه های تحقیق می توان از آزمونهای پارامتری(آزمون همبستگی پیرسون و …) استفاده کرد. اطلاعات این بخش در جدول زیر ارائه شده اند.

جدول۴٫۴٫ مقدار احتمال متغیر خطرپذیری

همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود مقدار احتمال به دست آمده برای متغیر خطرپذیری بیشتر از ۰۵/۰ است. بدین معنی که، فرض نرمال بودن توزیع متغیر وابسته رد نمی شود. ملاحظه می شود که متغیر وابسته خطرپذیری دارای توزیع نرمال می باشد. بنابراین اولین شرط استفاده از رگرسیون برآورده شد.
در این قسمت می خواهیم شرط دوم، یعنی همبسته نبودن خطاها را بررسی کنیم. برای انجام این مهم از آزمون دوربین واتسون^[۱۵۱] استفاده می کنیم. چنانچه آماره دوربین واتسون در بازه ۵/۱ و ۵/۲ قرار گیرد، فرض صفر (عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شود و در غیر اینصورت فرض صفر رد می شود.(همبستگی بین خطاها وجود دارد). در این قسمت برای تسریع در عملیات تجزیه و تحلیل این آماره را با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS به دست آورده ایم که مقدار ۷۶۹/۱ می باشد. همانطور که گفته شد چون این مقدار در بازه ۵/۱ و ۵/۲ قرار دارد، لذا عدم وجود همبستگی بین خطاها رد نمی شود و می توان از رگرسیون استفاده نمود.
در نهایت به بررسی آخرین شرط برای اجرای رگرسیون می پردازیم:
جدول۵٫۴٫ مقدار احتمال متغیر خطرپذیری

۲-۴ انگیزش
انگیزش به معنای دلیل هر رفتار است. انگیزش، نیروی درونی غیر قابل مشاهده ای است که پاسخ های رفتاری، جهت و هدف واکنش های فرد را تعیین می کند. به عبارت ساده تر، انگیزش دلیل چرایی رفتار فرد است.
در هر زمان یک شخص چندین نیاز دارد؟ برخی از آنها جنبه زیست شناختی دارند که از وجود تنش هایی چون گرسنگی، تشنگی یا ناراحتی سرچشمه می گیرند. عده ای هم جنبه روانی دارند که به سبب
نیاز به شناخت (کسب شهرت)، کسب احترام یا تعلق داشتن به گروه سرچشمه می گیرند.
بسیاری از این نیازها دارای چنان قدرتی نیستند تا فرد را وادار به انجام دادن کار نمایند (یعنی در هر زمانی موجب انگیزه وی نمی شوند). زمانی نیاز به صورت انگیزه درمی آید که به حد کافی تشدید شده باشد. یک انگیزه یا محرک نیازی است که می تواند فرد را تحت فشار قرار دهد یا درصدد تامین آن برآید (پارسائیان، ۱۳۷۹، ۲۲۲).
برای درک مفهوم رفتار برانگیخته شده شخصی را مجسم نمائید که در بعد از ظهر یک روز جمعه به هنگام تماشای تلویزیون احساس تشنگی می کند و به آشپزخانه می رود و برای خودش یک فنجان چای می آورد. رفتار این شخص در واقع از زمانی شروع می شود که احساس تشنگی می کند و اگر به زبان دقیق تر بگوییم رفتار و از زمانی که سائقه اش برای تشنگی به فعالیت می افتد، شروع می شود. این شخص احتمالا بر اساس تجربه آموخته است که رفتار خاص، در این مورد نوشیدن چای، باعث کاهش سائقه وی می گردد. نوشیدن چای، همچنین به عنوان انگیزه جهت ارضاء نیاز تشنگی محسوب می شود (اسماعیل پور، ۱۳۸۴).

روان شناسان درباره انگیزه های انسان تئوری هایی ارائه کرده اند. از مشهورترین آنها تئوری هایی است که به وسیله زیگموند فروید و هرزبرگ و آبراهام مازلو ارائه شده است. بسیاری از آنها کاربردهای مفید و نگرش های موثر را در اختیار مدیران بازاریابی قرار می دهند. در زمینه بازاریابی و تجزیه و تحلیل رفتار مصرف کننده این تئوری ها کاربردهای زیادی دارند.
۲-۴-۱ تئوری فروید درباره انگیزش
فروید اساس فرض خود را بر این می گذارد که افراد از نیروهای واقعی روانی، که رفتار آنها را شکل می دهد ناآگاهند. او انسان را از این زاویه مورد توجه قرار می دهد که رشد می کند و همواره دارای تمنیاتی است. این تمناها هرگز برآورده نمی شوند و هیچگاه به صورت کامل تحت کنترل نخواهند بود. آنها به صورت رویا در خواب و گاهی به صورت گفتار هستند که از زبان شخص خارج می شود یا در حالت عصبانیت و فشارهای روانی زیاد ابراز می گردد.
بنابراین فروید بر این باور است که شخص نمی تواند به صورت کامل همه انگیزه های خود را درک کند. برای مثال ممکن است فرد انگیزه خود را از خرید یک دوربین عکاسی برای سرگرمی بداند در حالی که در ضمیر ناخودآگاهش می خواهد نبوغ و خلاقیت خود را ابراز دارد. پژوهشگران با تحقیقات گسترده و متنوع خود رفتار مصرف کننده را عمیق تر درک می کنند (پارسائیان، ۱۳۷۹).
۲-۴-۲ تئوری انگیزشی هرزبرگ
اگر عواملی که باعث نارضایتی می شوند حذف شوند، لزوما رضایت ایجاد نمی شود. باید عوامل ایجاد رضایت به صورت فعالی حضور داشته باشند تا انگیزه خرید ایجاد شود. بعنوان مثال کامپیوتری که دارای ضمانت نامه نیست بعنوان یک ناراضی کننده عمل می کند، اما صرف وجود ضمانت نامه نمی تواند عامل ایجاد رضایت باشد و انگیزه خرید را بوجود آورد، چون ضمانت نامه یک عامل رضایت درونی یا فطری نیست. اما سادگی و آسان بودن استفاده از کامپیوتر می تواند عامل ایجاد رضایت باشد.
تئوری هرزبرگ می تواند دو نوع کاربرد در بازاریابی داشته باشد. اول اینکه بازاریابان باید از عوامل ناراضی کننده پرهیز نمایند (مثال عدم وجود دفترچه راهنما یا خدمات پس از فروش ضعیف) هرچند که وجود مناسب این عوامل به تنهایی، باعث فروش کالا نمی شوند، اما عدم وجود آنها باعث بفروش نرفتن محصولات می شود. کاربرد دوم این است که بازاریابان باید عوامل راضی کننده یا ایجاد انگیزه مهم را خرید محصولات خودشناسائی نمایند و آنها را به مشتریان خود عرضه نمایند. عوامل ایجاد انگیزه تأثیر بسیار زیاد در اینکه مشتری کدام مارک را انتخاب می کند دارد (اسمائیل پور، ۱۳۸۴).
۲-۴-۳ تئوری مازلو درباره انگیزش
آبراهام مزالو کوشید علت این امر را که چرا افراد در زمان های خاص درصدد تامین نیازهای خاصی برمی آیند، توضیح دهد. چرا یکی مقدار زیاد پول و انرژی در راه سلامتی شخصی خرج می کند و دیگری برای کسب احترام چنان هزینه هایی را متحمل می شوند؟ جواب مزالو این است که نیازهای انسان دارای سلسله مراتب است؛ از آنچه بیشترین فشار را می آورد شروع می شود و به آنچه کمترین فشار را بر انسان وارد می آورد پایان می یابد (پارسائیان، ۱۳۷۹، ۲۲۲).
سلسله مراتب نیازها مزلو بر پایه ۴ فرضیه زیربنایی استوار است:

1. 1. تمامی افراد به واسطه تعاملات اجتماعی و خصایص ژنتیکی از مجموعه مشابهی از انگیزه ها برخوردارند.

1. 1. بعضی از انگیزه ها اساسی ترند.

1. 1. سطوح پایین تر (نیازهای اساسی) باید به سطحی از ارضاء برسند تا نیازهای سطوح بالاتر شکوفا شوند.

1. 1. پس از ارضاء نیازهای اساسی، انگیزه های پیشرفته تر و بالاتر وارد عرصه می شوند. بر همین اساس، مزالو سلسله مراتبیاز نیازها را ارائه کرد که در همگان مشترک است.

سلسله مراتب نیازها، شرح مختصری درباره هر سطح و نمونه آنها در بحث بازاریابی ارائه شده است.
نیازهای فیزیولوژیکی: غذا، آب، خواب، نیازهای جنسی و انگیزه های فیزیولوژیکی. محصولات: داروها، نوشیدنی ها، غذاهای کم کلسترول و لوازم ورزشی و بدنسازی.
نیاز امنیت و ایمنی: جستجو امنیت فیزیکی و ایمنی، ثبات شرایط مناسب، شرایط محیطی آشنا و مطلوب و سایر شیوه های بروز نیازهای ایمنی. محصولات: داروهای ضد بارداری، بیمه، سرمایه گذاری برای دوران بازنشستگی، کمربند ایمنی، دزدگیرها، عینک آفتابی و کرم های ضد آفتاب.
نیاز تعلق: بیان احساسات، پذیرش از سوی جمع و گروه و انگیزه افراد در تمایل آنها به دوست داشتن و دوست داشته شدن. محصولات: سرگرمی ها، پوشیدن لباس ها، لوازم آرایش، نیاز به برخی غذاها.
نیاز به احترام: علاقه فرد به موقعیت برتر، احترام به خود، پرستیژ و شخصیت اجتماعی. این نیازها با احساسات فرد نسبت به موفقیت ها و شکست ها در زندگی نیز مرتبط هستند. محصولات: انواع لباس ها، مبلمان، عطر، اودکلن، سرگرمی های گران قیمت و فروشگاه های شیک.
نیاز به خود شکوفایی: تمایل فرد به شکوفایی خود، شکوفایی کلیه استعدادها و استفاده از تمام توان خود در رشته ها و زمینه های مختلف. محصولات: آموزش، برخی سرگرمی ها، دوره های ورزشی، دوره های آموزشی، کتاب ها و دانشگاه ها.
تئوری مزالو راهنما مناسبی برای رفتارشناسی عمومی است، اما غیر قابل تغییر نیست. بسیاری موارد وجود داشته است که افراد خود را برای دوستان با ایده هایشان ایثار کرده اند. یا کسانی بوده اندکه از نیاز غذا، مسکن و ایمنی خود برای کسب شکوفایی گذاشته اند. با وجود این، چنین رفتارهایی را رفتارهای استثنایی قلمداد می کنیم. این رفتارها نشان دهنده اعتبار عمومی تئوری مزالو است. نباید فراموش کنیم هر یک از رفتارهای مصرفی می تواند بیش از یک نیاز را ارضاء کنند. به همین ترتیب، رفتارهای مصرف مشابه نیز توانایی ارضاء نیازهای مختلف در شرایط و زمان های مختلف را دارند(روستا، بطحایی، ۱۳۸۵).
۲-۴-۵ تئوری انگیزش و استراتژی
مصرف کنندگان صرفا به دنبال خرید یک کالا نیستند. آنها در عین حال می خواهند نیازهای خود را ارضاء یا مسائل و مشکلاتشان را نیز حل کنند. به همین دلیل، خریدار یک عطر یا ادکلن فقط به دنبال خرید یک کالا نیست، بلکه در جستجو لذت های حسی و رمانتیک و کسب یک سری مزایای روانشناسی، احساسی و اجتماعی در پس این خرید نیز هست. لذا مدیران باید بتوانند آن دسته از انگیزه های مصرف کنندگان را که از طریق کالاها یا نام های تجاری ارضاء می شوند کشف و آمیخته های بازاریابی را با توجه به آنها بنا کنند. به عنوان مثال، گاهی اوقات مصرف کنندگان علی رغم این که ممکن است احساس کنند اسیر وسوسه های خود شده اند باز هم بعضی پی محصولات و خدمات را به عنوان هدیه برای خود می خزند. تحقیقات انجام شده در مورد انگیزش نشان می دهند که بسیاری از افراد با انگیزه های متفاوت (مثلا پاداش دادن به خود به خاطر کسب موفقیت یا تلنگر زدن به خود برای تلاش بیشتر) دست به چنین خرید هایی می زنند (روستا، بطحایی، ۱۳۸۵).
۲-۴-۶ انگیزه های متدوال در طرفداران ورزش
اگرچه انگیزه های زیادی در این مورد وجود دارد ولی محققان و نظریه پردازان متداول را بصورت زیر معرفی کرده اند: پیوستگی به گروه، خانواده، ذوق زیبایی شناسی، عزت نفس، عوامل اقتصاد، استرس مثبت، گریز و سرگرمی (جدول ۲-۵).
جدول (۲-۵) انگیزه های متداول در طرفداران ورزش

بنابراین، اساس عرفان و معرفت عرفانی، معرفتی است عاشقانه و مولانا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین عارفان جهان اسلام، جهان‌بینی عاشقانه عرفانی را به اوج خود رسانید؛ و در یک کلام، معرفت مولانا را جز با ریاضت و سختی دادن به نفس و عاشق شدن روح نمی‌توان تجربه کرد و جهان پر رمز و راز مولانا را نه با عقل، بلکه با عشق می‌توان کشف کرد.

در میان شاعران بزرگ پارسیزبان، مولانا در ژرفای سخن و درهم‌شکستن آداب و بازآفرینی، ممتاز است. در استواری سخن و فصاحت گفتار، از فردوسی و سعدی پیشتاز، و همانند حافظ در گوهرسازی و صنعتگری، چیره‌دست است؛ به هیچ عروس آراسته‌ای هم در جلوه‌گری مجال رقابت نمی‌دهد.
مثنوی دریاست، اگر کسی دریانورد دریادیده‌ای هم باشد، باز توانایی آن را نخواهد داشت که در چند دقیقه سخن گفتن، پهناوری دریای فکر او را به ما نشان دهد چه رسد به نگارنده این پایان نامه که در برابر این اقیانوس بیکران قطره‌ای بیش نیست.
مولوی افکار پیچیده علمای اسلامی را ساده و روشن بیان می‌کند و عصاره آن را در ضمن حکایات هنرمندانه، به ما نشان می‌دهد. آگاهی کلی از سوابق فرهنگی این داستان‌ها، تا آنجا که خواننده در دریای فلسفه و جدال آن با شریعت غرقه نشود که از ساحل هنر و شعر به دور بیفتد بسیار بجاست.
«با دقت‌نظر در روش فکری مولانا که با یک هیجان فوق‌العاده روانی درآمیخته است، و به طورکلی با نظر به تنوع ابعاد و گسترش استعدادهای روانی یک مغز رشد یافته، انتظار یک مکتب سیستماتیک فلسفی و جهان‌بینی کلی و هم‌چنین یک نگرش علمی معمولی کاملا بی‌مورد و بیهوده است. کسانی که می‌خواهند این کوه آتشفشان معرفت را در قالب‌های معمولی فلسفی و علمی مانند مشایی و اشراقی و ایده‌آلیسم و رئالیسم معمولی بگنجانند، یا از وضع روانی مولانا اطلاع کافی ندارند و یا قالب‌گیری معمولی فلسفی و علمی برای خود آنان چنان مطلق جلوه کرده است که تصور مافوق آن قالب‌گیری، به ذهنشان خطور نمی‌کند»
(میرزا بیگی، همان: ۴۶)

۳-۱-۳- اخلاق و عادات مولانا

یکی از راه‌های شناخت افراد و جایگاهی که دارند دقت و توجه در اخلاق و عادات آن‌هاست، این اخلاق و عادات بیشتر به جایگاه فرد نزد دیگران برمی‌گردد. در تذکره‌ها، عادات و اخلاق مولانا در عنوانی جداگانه ذکر نشده است؛ اما به‌صورت پراکنده می‌توان از لابلای کتب مختلف به این ویژگی خاص مولانا پی‌برد؛ تا بر شناخت ما نسبت به او افزوده گردد. «قبل از آن‌که این مرد بزرگ به دایره تصوف درآید زندگی عالمانه و با شکوهی داشت. چون سوار می‌شد جمعی از علما و طلاب و حتی امرا در رکابش بودند. مولانا در مناظره و مجادله که طریقه عام اهل علم بود، گام‌ها جلوتر از دیگران بود. با دربار امرا و پادشاهان هم ارتباط داشت. لیکن بعد از ورود به سلوک، شیوه خود را عوض کرد. روشن نیست که زندگی صوفیانه مولانا از چه زمانی شروع می‌شود، ولی مسلم است که او قبلا مرید سیدبرهان‌الدین محقق بود. نه یا ده سال مقامات فقر را از محضر او آموخته بود. وقایع و حکایات کشف و کرامات به گفته مولف مناقب العارفین و دیگر تذکره نویسان معلوم می‌شود که زندگی صوفیانه او از زمانی که برای تحصیل علم به دمشق می‌شود که زندگی صوفیانه او از زمانی که برای تحصیل علم به دمشق رفته‌است آغاز شده‌است؛ … زندگی صوفیانه مولانا پس از ملاقات با شمس تبریزی شروع شده‌است، اگر چه درس و تدریس و فتوی هنوز ادامه داشت، اما آن کار صرفا از زندگانی اولیه او باقی مانده‌بود و بیشتر غرق در نشئه تصوف بود.
ریاضت و مجاهده را به حدکمال رسانده بود. سپهسالار که سالها همنشین او بود می‌نویسد: من هیچ شبی او را در جامه خواب ندیدم. وی از بستر بالش و لحاف هرگز استفاده نمی‌کرد و به قصد خواب دراز نمی‌کشید و چون خواب بر او غلبه می‌کرد، در گوشه‌یی می‌نشست و نشسته می‌خوابید.
در غزلی گوید:

(مجتبایی، همان ۲۳۲)
«در مجالس سماع چون خواب بر مریدان غالب می‌شد، برای رعایت حال آن‌ ها به دیوار تکیه می‌داد و سر بر زانو می‌نهاد تا آنان بخوابند. چون یاران می‌خوابیدند خود برمی‌خاست و به ذکر و فکر مشغول می‌شد و این قضیه را چنین بیان می‌کند:

(کلیات شمس، ۱۳۷۱، غزل۷۷۹)
بیشتر روزها روزه بود، شاید امروز باور نکنند، اما به گفته راویان معتبر ده روز یا بیست روز هیچ چیز نمی خورد. وقت نماز روی به قبله می‌کرد و رنگ چهره اش تغییر می‌یافت.
در نماز استغراق تمام به وی دست می‌داد. سپهسالار می‌گوید که بارها به چشم خود می‌دیدم که اول عشا تکبیره‌الاحرام می‌گفت و تا اول صبح دو رکعت نماز می‌خواند. در غزلی که نمازش را توصیف می‌کند، و در مقطع آن می‌گوید:

(همان، غزل ۲۸۳۱)
یکبار در فصل زمستان که هوا سخت سرد بود در نماز چندان گریه کرد که چهره و محاسنش از اشک تر شد و از شدت سرما اشک‌هایش یخ بست و او هم‌چنان مشغول نماز بود. در اوایل حیات با پدر به حج رفته بود، بعد از آن احتمالاً به سفر حج نرفته‌است. زهد و قناعتش بی‌نهایت بود. پادشاهان و امرا وجوه نقد و انواع هدایا برای او می‌فرستادند، ولی مولانا چیزی برای خود نگاه نمی‌داشت، همه را پیش صلاح‌الدین زرکوب و حسام‌الدین چلبی می‌فرستاد. گاهی اتفاق می‌افتاد خانواده‌اش در نهایت تنگ‌دستی می‌ماندند، به اصرار سلطان‌ولد چیزی از آن هدایا نگه می‌داشت. روزی که در خانه ما بود درویشی می‌آید. هلیله در دهان می‌گذاشت و دلیل آن معلوم نیست. هر کس در این باره از روی حدس سخنی گفته است. سبب را از چلبی پرسیدند گفت: مولانا به سبب ترک لذات نمی‌خواست که دهانش شیرین باشد. ما این گفته را صحیح نمی‌دانیم زیرا استغراق و فنا مقوله دیگری است. حالات و زندگانی مولانا از ترک لذات و دنیاگریزی او حکایت نمی‌کند. بخشش و ایثارش به حدی بود که جبه و هر آنچه به تن داشت به گدا می‌بخشید. جبه و قبا مثل عبا جلوباز بود که بیرون آوردن آن دشوار نباشد و با آن همه عظمت شان و مقام بی تکلف کامل فروتن و خاکسار بود.
در یکی از روزهای زمستان پیش حسامالدین چلپی رفت. چون بیگاه بود دروازه منزل بسته بود و همه خوابیده بودند، برف می‌بارید، پشت در توقف کرد، برف بر سرش نشست برای آن که اهل منزل را ناراحت نکند در را نکوبید و کسی را صدا نزد، صبح که دربان در را باز کرد و مولانا را با آن وضع دید به حسام‌الدین خبر داد. حسام‌الدین آمد خود را به پاهای مولانا انداخت و گریست و وی را در آغوش گرفت و آرام کرد.