۴-۶-۵- دلیل پنجم: سیره عملی رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) ………………………………… ۲۳۹
۴-۶-۶- دلیل ششم: سیره فقهاء ………………………………………………………………………………… ۲۴۱
۴-۶-۷- دلیل هفتم: عدم تناقض در قرآن ……………………………………………………………………. ۲۴۱
۴-۶-۸- دلیل هشتم: عدم تناقض اسلام با بدیهیات عقلی و فطری …………………………………. ۲۴۲
۴-۶-۹- دلیل نهم: ترویج آزادی عقیده توسط خود اسلام …………………………………………….. ۲۴۳
۴-۶-۱۰- دلیل دهم: تقبیح بکارگیری زور و اجبار در اسلام در مورد عقاید ……………………. ۲۴۳
۴-۶-۱۱- دلیل یازدهم: اعتراف مخالفین و مدافعین حکم ارتداد به آزاداندیشی در اسلام……..۲۴۳
۴-۶-۱۲- دلیل دوازدهم: تقویت مقوم های عقل و حرمت زایل کننده های عقل در اسلام……۲۴۴
۴-۶-۱۳- دلیل سیزدهم: تساهل و تسامح در اسلام ……………………………………………………… ۲۴۴
۴-۶-۱۴- دلیل چهاردهم: تعظیم جایگاه عقل و وجوب پیروی از یقین ………………………….. ۲۴۵
۴-۶-۱۵- دلیل پانزدهم: تعابیر قرآن در مورد ارتداد و مرتد …………………………………………… ۲۴۵
نگاهی کوتاه به ماهیت کفر در قرآن ……………………………………………………………………………. ۲۵۵
۴-۶-۱۶- دلیل شانزدهم: مصادیق تاریخی مرتد ………………………………………………………….. ۲۶۰
نتیجه فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………….۲۶۱
فصل پنجم : نتیجه بحث
نتیجه بحث ……………………………………………………………………………………………. ۲۶۳
فهرست منابع ………………………………………………………………………………………….. ۲۷۰
کتب فارسی …………………………………………………………………………………………… ۲۷۰
کتب عربی …………………………………………………………………………………………….. ۲۷۵
روزنامه و نشریات ………………………………………………………………………………….. ۲۸۳
پیشنهادات …………………………………………………………………………………………….. ۲۸۴
چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………… ۲۸۵

 

• • مقدمه

 

اسلام از یک طرف ارکان خود را بر محور آزادی اندیشه و تفکر و حتی وجوب بیان حق و امر به معروف و نهی از منکر، ارزش علم و معرفت، عقل و عقلانیت و توسعه استوار کرده و در باب نصیحت یکدیگر و نصیحت حاکمان و مقابله با ظلم و ستم و عدم پیروی از گذشتگان که همه آنها جز از طریق آزادی بیان امکان تحقق ندارد بیش از همه مکاتب تأکید نموده است.
و از طرف دیگر خروج از اسلام را به عنوان ارتداد محکوم و شخص مرتد در صورتی که واجد شرایط باشد بر اساس کتب فقهی شیعه و عامهّ به اشدّ مجازات محکوم می نماید.(نجفی،( بی تا)، ۴۱/۶۰۰، الجزیری، ۱۴۰۶، ج۵، ۶۴۱).
پس از بررسی آیات و روایات و تاریخ فرق ضاله و شخصیت هائی که در تاریخ به عنوان مرتد معروف شدند به این حقیقت رهنمون شدم که مسأله ارتداد خارج از مدار عقلانیت می باشد. برای اثبات این مسأله نکات زیر که به نظر می رسد نوعی نوآوری نیز محسوب می گردد در این پایان نامه رعایت و تعقیب شده است.

 

1. 1. در این پایان نامه تلاش گردیده با استناد به آیات و روایات و مستندات تاریخی ثابت شود که ارتداد عملی برخلاف علم و معرفت و یقین خود مرتد و در ستیز با عقل و عقلانیت و انسانیت و حقوق بشر می باشد.

 

1. 1. تلاش گردیده با دلایل فرا دینی اثبات کند ارتداد از اسلام محال عقلی و فلسفی می باشد.

 

1. 1. تلاش گردیده این پایان نامه برای جوانان و دانشجویان قابل فهم باشد و لذا سعی شده است حتی الامکان با جملاتی ساده و بدون پیچیدگیهای فنی بیان گردد.

 

1. 1. این بحث یک بحث فقهی و کلامی است. از آن جهت که مستندات حکم ارتداد فقهی است. بحث فقهی می باشد و از آن جهت که به بیان و تبیین فلسفه حکم ارتداد پرداخته شده بحث در کلام جدید می گنجد.

 

1. 1. نگاه ما به مجازات مرتد بطور مطلق می باشد. بررسی میزان آن اعم از حبس یا تعزیر، دنیوی یا اخروی مربوط به فقه است. آنچه مسلّم است مجازات مرتد می باشد که در قرآن و روایات آمده است. کم باشد یا زیاد، مختص به معصوم باشد یا غیر معصوم، در این عصر تعطیل شود یا نشود، اعم از دنیا باشد یا منحصر به آخرت، در هر حال مجازات برقرار است حتی اگر حواله به آخرت شود. بازهم پارادوکس مورد ادعا حل نمی شود. بلکه متوجه خدا شده و عدالت او را زیر سؤال می برد.

 

مسائلی که این رساله عهده دار پاسخ و تبیین آنهاست عبارتند است:
سؤال اصلی
ماهیت ارتداد مورد خشم و نفرت اسلام که آن را مستحقّ مجازات سنگین کرده است چیست؟ و ماهیّت پارادوکسیکال حکم ارتداد با آزادی عقیده و بیان چگونه قابل جمع می­باشد؟
­­سؤالات فرعی

 

1. 1. واژه های بکار رفته در اسلام درباره مرتد تا چه میزان می تواند معرف ماهیّت مرتد باشد؟

 

1. 1. آیا حکم ارتداد در ادیان دیگر نیز وجود دارد؟

 

1. 1. دیدگاه های مختلف در مورد این حکم پارادوکسیکال چیست؟

 

1. 1. دیدگاه اسلام درباره آزادی عقیده و بیان و حکم ارتداد بطور کلی چیست؟

 

1. ماهیّت عقیده و ملاک حقانیّت آن از دیدگاه اسلام و عقلا چیست؟

Intensive spores before treatment (%)

 

Intensive spores after treatment (%)

 

Agent
Inhibition (%)

 

 

 

Fusariumoxysporum (root rot)

 

۹۲٫۸

 

۰

 

۱۰۰%

 

 

 

Botritiscinera(gray mold)

 

۹۴٫۹

 

۰

 

۱۰۰%

 

 

 

Sclerotinian(white rot)

 

۸۵٫۴

 

۰

 

۱۰۰%

 

 

 

Corinebacteriummichiganeuse
(bacterial cancer)

 

۷۶٫۳

 

۰

 

۱۰۰%

 

 

 

جدول( ۱-۱) نتایج حاصل از استیریلیزه نمودن خاک باامواج میکروویو.) ۷ et al., 200 Huang (
۱-۷- گیاهان دارویی Medicinal plants
به گستره وسیعی از گیاهان (بوته ،درختچه ودرخت ) که تمام آن یااجزایی از آن به صورت تازه ،خشک شده یا فرآوری شده جهت تشخیص ، درمان ، پیشگیری ،کمک به اعمال فیزیولوژیک وحفظ بهدا شت بدن انسان یا حیوانات ودیگر گیاهان بکار می روند گیاهان دارویی اطلاق می شود.اکثر این گیاهان در سه گروه عطری ، ادویه ای وطبی قرار می گیرند. (هاشمی نژاد وبهادری، ۱۳۸۸)
۱-۷-۱- تاریخچه
از نقطه نظر تاریخی، گیاهان اهمیت فراوانی در توسعه جوامع داشته اند و تحقیقات وسیعی برای یافتن فرآورده ها ومواد طبیعی دارویی گیاهی در طول تاریخ انجام شده اما نکته حائز اهمیت این است که تنها کمتر از  ۱۰% ازمجموع ۲۵۰۰۰۰ گونه گیاهی جهان برای عملکرد زیست شناختی، شناسایی ومورد استفاده قرار گرفته اند. به عبارت دیگر براساس آمارهای منتشره توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) ۳۵ تا ۷۰ هزار گونه گیاه دارویی در طول زمان برای حداقل یک یا چند بار مورد مصرف قرار گرفته است. گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامتی جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماریها برخوردار بوده و هستند. این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر داشته و یکی از مهمترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر درطول نسلها بوده اند. (آئینه چی، ۱۳۷۰)

گرایش عمومی جامعه به استفاده از داروها و درمانهای گیاهی و به طور کلی فرآورده های طبیعی به ویژه در طی سالهای اخیر روبه افزایش بوده و مهمترین علل آن، اثبات اثرات مخرب و جانبی داروهای شیمیایی از یک طرف و ایجاد آلودگیهای زیست محیطی که کره زمین را تهدید می کند از سوی دیگر بوده است. بیش از% ۶۰ مردم آلمان و بلژیک و% ۷۴ انگلیسی ها تمایل به استفاده از درمان های طبیعی گیاهی دارند. ضمن اینکه طبق آمار سازمان بهداشت جهانی(WHO) بالغ بر %۸۰ مردم جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه و نواحی فقیر و دور افتاده عمده ترین نیازهای درمانی خود را از گیاهان دارویی تأمین می کنند. (هاشمی نژاد وبهادری، ۱۳۸۸)
از سوی دیگر گیاهان دارویی جزء ذخایر و منابع طبیعی هستند و بسیاری از کشورها کم یا زیاد از یک چنین منبعی برخوردارند. نوع، تعداد و تنوع گونه های گیاهی بر اساس شرایط و موقعیت جغرافیایی هر منطقه متفاوت است. متأسفانه سودآوریهای کلان اقتصادی و توجه روز افزون به تجارت جهانی گیاهان دارویی، مشکلات و مسائل ناگواری را برای این منابع به وجود آورده و نسل گونه های گیاهی را با خطر انقراض مواجه ساخته است. چرا که بخش عظیمی از تجارت، مربوط به گونه های گیاهان دارویی است که از طبیعت جمع آوری شده و بعضا با شیوه های نادرست، نه تنها به انقراض نسل گونه ها می انجامد بلکه تنوع زیستی منطقه و جهان را نیز با خطرنابودی مواجه می سازد .(خیرالدین وهمکاران،۱۳۹۰)
در حال حاضر در کشورایران حدود ۶۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در استان های مختلف کشور ، به کشت گیاهان دارویی اختصاص دارد . از مجموع مزارع اختصاص یافته به گیاهان دارویی، حدود ۶۵هزار تن محصول تولید می شود.( هاشمی نژاد وبهادری، ۱۳۸۸)
استفاده مطلوب، منطقی و بهینه از این منابع که به لحاظ فناوری بسیار کم هزینه تر و ساده تر از صنایع دارویی شیمیایی است،می تواند ضمن تأمین بخشی از نیازهای عمده بهداشتی و درمانی جامعه از خروج مقادیر متنابهی ارز جلوگیری نموده و مانع گسترش وابستگی به بیگانگان شود. بنا بر این با اتخاذ سیاستها و راهکارهای مناسب و مبتنی بر یک شناخت واقع گرایانه از وضعیت موجود این منابع و کاربرد روش های علمی و صحیح در تمام ابعاد اعم از کاشت، داشت، برداشت و بهره برداری صنعتی و اقتصادی آن، چه از طبیعت وچه به صورت کشت مکانیزه، میتوان به درکی واقعی و اصولی در خصوص نقش و بازدهی گیاهان دارویی در جوامع رو به رشدی همچون ایران دست یافت و علاوه بر حفظ و حراست از این سرمایه های ملی به شکوفایی و توسعه پایدار جامعه نیز دست یافت.(هاشمی نژاد وبهادری، ۱۳۸۸ ).
۱-۷-۲- شیرین بیان licorice
شیرین بیان با بیش از دوهزار سال کاربرد دارویی یکی از کهن ترین گیاهان دارویی بشمار می رود. عصاره ریشه شیرین بیان دارای مقادیری گلوکز، ساکاروز، آسپاراژین، مواد آلبومیدی، رزین و اسانس است و در پزشکی، داروسازی و صنایع غذایی و بهداشتی مصارف متعدد دارد.بابلیان در حدود ۴۰۰۰ سال پیش شیرین بیان را به عنوان تقویت کننده بدن می‌شناخته‌اند. همچنین مصریان عهد باستان از ریشه آن عصاره تهیه می‌کرده‌اند؛ چنانکه در سال ۱۹۲۳ میلادی از مقبره توتانخامون ریشه این گیاه یافت شد. پزشکان مصر قدیم عصاره شیرین بیان را جهت کاستن از تلخی داروهای تلخ‌مزه و معالجه امراض کبد و دستگاه گوارش به کار می‌برده‌اند. (ابراهیم پور وهمکاران، ۱۳۸۸)
۱-۷-۳- خصوصیات گیاه شناسی
شیرین بیان با نام علمی Glycyrrhiza glabra در خانواده بقولات یا Leguminose قراردارد. گیاهی است چند ساله و انبوه و به ارتفاع ۱تا ۲متر می رسد، برگها مرکب و دارای ۴تا ۷جفت برگچه و یک برگچه انتهایی می باشد که برگچه ها بیضوی بوده و کناره آنها صاف می باشد.  گلها نامنظم و به رنگهای ارغوانی ، زرد یا بنفش به صورت مجتمع در انتهای ساقه های گل دهنده مشاهده می شوند. زمان ظهور گلها اوایل تابستان است. شیرین بیان بطورکلی گیاهی نورپسند است که در طول رویش به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دارد. این گیاه در خاک های شنی عمیق که حاوی ترکیبات کلسیمی باشند بخوبی رشد می کند و pH مناسب برای این گیاه ۵/۵ تا ۲/۸ ذکر شده است. )آئینه چی، ۱۳۷۰)
ریشه شیرین بیان بطور خیلی عمیق در زمین فرو می رود . پوست ریشه قهوه ای سیر وسیاه است . مغز ریشه زرد رنگ بوده و طعم آن بسته به انواع مختلف تغییر می کند . شیرین بیان اسپانیا طعم ملایم دارد در حالیکه شیرین بیان یونان دارای طعم تلخ است . ریشه شیرین بیان نسبتاً قطور بوده و طویل می باشد بطوریکه از ۳۰تا ۲۰۰ سانتیمتر طول دارد. شیرین بیان در اکثر مناطق جهان بخصوص میان دو عرض جغرافیایی ۳۰ و ۴۵ درجه در نیمکره شمالی زمین می روید و در بسیاری از کشورهای اروپایی نظیر انگلیس، بلژیک،فرانسه موردکشت وسیع قرارمی گیرد. شیرین بیان گیاه بومی مناطق مدیترانه است و در ایران نیز پراکنش بسیاروسیعی دارد ودراستانهایی چون خراسان (شمالی ورضوی)،آذربایجان شرقی وغربی،زنجان ،گلستان،کردستان،فارس،اصفهان،تهران و … مشاهده می شود (امید بیگی، ۱۳۸۸).
۱-۷-۴- اندام مورد استفاده
مهم ترین قسمت مورد استفاده گیاه شیرین بیان ریشه آن می باشد که بصورت خشک شده یا عصاره، یکی از مهمترین اقلام صادراتی ایران در بخش گیاهان دارویی است.  برداشت ریشه های این گیاه در فصل پائیز سال سوم یا چهارم صورت می گیرد. (آئینه چی، ۱۳۷۰)
۱-۷-۵- مواد وترکیبات
شیرین بیان ازدو واژه یونانی Glycys به معنای شیرین و rrhiza به معنای ریشه مشتق شده است. ریشه شیرین بیان بطور عمده ازقندهای مختلف (تا۱۸%)،فلاوونوئیدها،استرولها،اسیدهای آمینه،صمغ ونشاسته ،اسانس های روغنی وساپونین تشکیل شده است که عمده ترین (۶-۱۴% وزنی) ساپونین آن اسید گلیسریزیک یا گلیسریزین به فرمول C₄₂H₆₂O₁₆ می باشد که از دو واحد اسید گلیکورونیک ویک مولکول اسید گلیسرتنیک (آگلیکون ) تشکیل شده است . (ابراهیم پور وهمکاران، ۱۳۸۸)

۰۰/۱۸

 

 

 

هدف

 

۰۵/۱۳

 

۰۰/۱۳

 

۰۰/۱۵

 

۸۰/۲

 

۸۷/۷

 

۲۹/.-

 

۰۰/۵

 

۰۰/۱۸

 

 

 

استقلال

 

۱۳/۱۱

 

۰۰/۱۱

 

۰۰/۱۱

 

۵۷/۲

 

۶۵/۶

 

۱۶/.-

 

۰۰/۳

 

۰۰/۱۸

 

 

 

جدول (۴-۱)میانگین، میانه، مد، انحراف معیارو… متغیرهای پژوهش را نشان می دهد. این جدول بیانگر آن است که در مولفه های امیدواری، مسیر تفکربا ۰۱/۳۶=X از بالاترین میانگین برخوردار است. همچنین در سبک های اسنادی، کنترل با ۷۴/۳۳= X از میانگین بالاتری برخوردار است. بالاخره این جدول نشان می دهد در بین مولفه های بهزیستی روانشناختی دانش آموزان هدفمندی در زندگی با میانگین ۰۵/۱۳=X از بالاترین میانگین و استقلال با ۱۳/۱۱=x از کمترین میانگین در بین دانش آموزان بر خوردار است.
نمودار۴ -۱٫ توزیع پراکندگی بهزیستی روانشناختی دانش آموزان شهر تبریز
نمودار(۴-۱)، بیان گر آن است که بهزیستی روانشناختی دانش آموزان دارای توزیع نرمال می باشد.
نمودار ۲-۴٫ توزیع پراکندگی مولفه مسیر تفکرمولفه امیدواری دانش آموزان شهر تبریز
نمودار(۴-۲)، بیانگر آن است که مولفه مسیر تفکر امیدواری داری توزیع نرمال می باشد.
نمودار ۳-۴٫ توزیع پراکندگی مولفه منبع تفکر مولفه امیدواری دانش آموزان شهر تبریز
نمودار(۴-)، بیانگر آن است که منبع تفکر امیدواری دانش آموزان دارای توزع نرمال می باشد.
شکل۴-۴٫ توزیع پراکندگی مولفه مکان کنترل دانش آموزان شهر تبریز
نمودار(۴-۴)، بیانگر آن است که مولفه مکان کنترل دانش آموزان شهر تبریز دارای توزیع نرمال می باشد.
شکل ۴-۵٫ توزیع پراکندگی مولفه ثبات سبک اسنادی دانش آموزان شهر تبریز
نمودار(۴-۵)، بیانگر آن است که مولفه ثبات سبک اسنادی دانش آموزان دارای توزیع نرمال می باشد.
شکل ۴-۶٫ توزیع پراکندگی مولفه کلی و جزئی سبک اسنادی
نودار (۴-۶)، بیانگر آن است که مولفه منبع کنترل سبک اسنادی دانش آموزان دارای توزیع نرمال می باشد.
۴-۴: بررسی نرمال بودن توزیع نمرات متغیرها:
برای بررسی توزیع نمرات متغیرها از آزمون کولموگروف_اسمیرنوف استفاده کرده ایم (جدول۲-۴). فرض صفر در این آزمون نرمال نبودن توزیع متغیرهاست. اگر سطح معنی داری آزمون کمتراز۰۱/. باشد فرض صفر رد شده و نتیجه می گیریم که توزیع متغیر مورد نظر نرمال نمی باشد.

با توجه به سطوح معنی داری به دست آمده نتیجه می گیریم که متغیرهای بهزیستی روانشناختی، مسیرتفکر، منبع تفکر، ثبات، منبع کنترل و مکان کنترل از توزیع نرمال برخوردار می باشد.
جدول ۴-۲٫ توزیع نرمال متغیر های بهزیستی روانشناختی

 

 

متغیر

 

تعداد

 

آماره Z کولموگروف اسمیرنوف

 

سطح معنی داری

 

 

۲- تبدیل داده ­های جغرافیایی در قالب قابل نمایش در نرم افزار GoogleEarth، نام برد.
ب : Geotype
شامل یک سری مشخصه زون­های جغرافیایی است که موضوعاتی مانند سطح درآمدی ، سن، تحصیلات، تراکم جمعیتی ، طبقه اجتماعی و همچنین مناطق مختلف تاثیرگذار جغرافیای شهری مانند مراکز اداری و تجاری، دانشگاه­ها، خوابگاه­ها، ترمینال­ و فرودگاه­ها، پارک­ها ، هتل­ها و … می ­تواند باشد. تعیین این مناطق طی چند مرحله مشخص، تقسیم بندی و اولویت بندی گردیده سپس مناطق بر حسب اولویت به زیر منطقه­هایی تقسیم و داده ­های دقیق­تر همراه با بررسی­های بیشتر انجام پذیرفته تا منجر به اولویت بندی نهایی و نتیجه گیری گردد. هر چقدر این تقسیم ­بندی ها بیشتر و دقیق­تر باشد هدف­گیری بازار دقیق­تر گشته اگر چه باعث پیچیدگی بیشتر ، صرف زمان بیشتر و هزینه­بر شدن تحقیق می­گردد که می­بایستی نقطه بهینه بسته به حجم و اهمیت پروژه تعیین گردد.
۲ – ۹ – پارامترهای تاثیرگذار
۲ – ۹ – ۱ – تاثیر نوع منظقه
مناطق جغرافیایی از جمله موثرترین عوامل جهت تقسیم ­بندی و اولویت­دهی بازار بوده که بسته به شرایط منطقه و با در نظر داشتن اینکه مشتریان هر بخش در شهرهای مختلف رفتار مشابه دارند به بخش­های مختلف تقسیم می­شوند. بخش­بندی کلی جغرافیای بازار در ادامه می ­آید.­
الف)کل جغرافیایی بازار را می­توان به مناطق شهری، جاده­های اصلی و ترانزیتی، جاده­های فرعی، مناطق روستایی، مناطق حومه­ای و ویلایی و مناطق روستایی جاده­ای تقسیم نمود.
ب) مناطق شهری خود به بخش­های مختلفی مانند مناطق تجاری و ادرای، مناطق مسکونی جدید ومتراکم، مناطق خوابگاهی و دانشجویی، مناطق متوسط ویلایی و آپارتمانی، مناطق کم­درآمد حاشیه شهری و شهرک­های صنعتی تقسیم می­گردند.
ج) نقاط مهم (Hotspot) مانند هتل، استادیوم ورزشی، پارک، ترمینال، فرودگاه و ایستگاه قطار و … مشخص و دسته­بندی می­گردند.
۲ – ۹ – ۲ – تاثیر زمان
رفتار ترافیکی مناطق مختلف جغرافیای استان در نیمه اول و دوم سال تفاوت زیادی دارند، هر ساله چند برابر جمعیت بومی مسافر و گردشگر وارد استان می­گردد. همچنین با توجه به جابجایی جمعیت بومی ، افزایش فعالیت­های کشاورزی و تجارت مرتبط در نیمه اول سال شاهد تغییر دانسته ترافیکی و حرکت پیک ترافیکی از منطقه­ای به منطقه دیگر در زمان­های مختلف هستیم. همچنین طی روزها و هفته­های مختلف ماه و حتی ساعت­های مختلف روز شرایط ترافیکی در مناطق مختلف تغییر می­ کند و پیک ترافیکی بخش­های مختلف شهری متغییر می­باشد، بطوریکه در مناطق اداری تجاری پیک ترافیک در ساعت­های۱۳ – ۱۰ ، در مناطق دانشجویی۱۱ – ۹ و ۱۶ - ۱۳ ، در مناطق جدید مسکونی۱ – ۲۳ و در مناطق صنعتی۱۴ - ۱۲ می­باشد.ضمنا ساعات پیک ترافیک مکالمه(Voice) با زمان پیک استفاده مشتریان از سرویس­ها بر بستر اینترنت متفاوت می­باشد.
۲ – ۹ – ۳ – تاثیر فاصله
ساختار تکنولوژی سیستم­های مخابراتی بی­سیم بویژه تلفن همراه و مخصوصا در نسل سوم به صورتی است که سرعت تبادل داده به شکل تصاعدی با افزایش فاصله کاهش می­یابد. این کاهش به­ دو دلیل به هیچ وجه مورد علاقه اپراتورها نیست، اولا کاهش رضایت­مندی مشتری ثانیا کاهش نرخ تبادل به معنی از دست رفتن درآمد.
بنابراین اپراتورها به هر قیمت دنبال راه ­هایی می­گردند تا فاصله خود را با مشتری بویژه مشتریان پردرآمد و به عبارت دیگر مناطق درآمدزا را کم کنند. یکی از این راه حل­ها، جستجو و یافتن مکان­های مستعد و بکارگیری تکنولوژی Microsite برای بازارهای متراکم و معابر پرتردد و Picosite , IBS برای داخل مجتمع­های تجاری ،هتل­ها ، فرودگاه­ها و نقاط Hotspot مشابه می­باشد.

۲ – ۱۰- تئوری های بازاریابی جغرافیایی
۲ – ۱۰ - ۱ - تئوری های مبتنی بر حرکت و مسیر خریدار
تئوری های مبتنی بر حرکت و مسیر خریدار این ایده را مطرح میسازند که مشتری برای مراجعه مداوم به نزدیک­ترین فروشگاه ، تحت تاثیر شرایطی از جمله ارائه فرصت و تهیه سرویس مورد نیاز مشتریان قرار می­گیرد. براین اساس منطقه بازار می ­تواند به وسیله تعیین زونی­که شامل همه مشتری ها باشد، تخمین زده شود ، زیرا نزدیک­ترین فروشگاه بیشترین احتمال برای ارائه سرویس را دارا می باشد .برای محاسبه جذابیت یک فروشگاه یا یک شهر، دو ابزار در اختیار می­باشد یکی زمان صرف شده در مسیر فروشگاه و دیگری رقبایی هستند که در همان مسیر یا بخش، محصولات مشابه ارائه می­ کنند. در ضمن عامل فاصله نیز یک عامل اصلی است که می­بایست در بازاریابی جغرافیایی مبتنی بر حرکت در نظر گرفته شود. در این بخش به دو تئوری معروف : تئوری REILY سال ۱۹۳۱ و تئوری معکوس سال ۱۹۴۹ اشاره خواهد شد.
الف) تئوری REILY . 1931:
این تئوری در سال ۱۹۳۱ ارائه شد و اساس آن را دو فرضیه شکل داده است. دو رقیب بطور یکسان در دسترس مشتری می­باشندکه به آن دایره همگن می گویند. فروشگاه­هایی که در مراکز آن دو بخش ایجاد شدند کارآیی بالاتری دارند. این تئوری بیان می کند که “دو فروشگاه که در مرکز منطقه خرید واقع شدند، خریداران یا مشتریان احتمالی قرار گرفته در بین ساکنین این مناطق را جذب می کنند که با تعداد کل ساکنین درمنطقه مورد نظر رابطه مستقیم و رابطه معکوس با مربع فاصله ضروری دسترسی به آنجا دارند”
رابطه ۲-۱:ریلی
Va = بخشی از تجارت شهر واسط که بوسیله شهر A جذب شده است.
Vb= بخشی از تجارت شهر واسط که بوسیله شهر B جذب شده است.
Da = فاصله شهر واسط به شهر A
Db= فاصله شهر واسط به شهر B
Pa= جمعیت شهر A
Pb = جمعیت شهر B
^۲= توان میانگین تخمینی، که بوسیله REILLY بین ۱٫۵ و ۲٫۵ تخمین زده شده است.
مثال

 

Va= 1.10Vb شهر B با ۶۰۰۰۰ نفر جمعیت ۴۵km شهر A با ۴۰۰۰۰ نفر جمعیت ۳۵km شهر واسط

رابطه۲-۲: مثال رابطه ریلی
زون شهری A خریداران شهر واسط را جذب کرده و با ضریب جذب ۱٫۱ ، از قدر ت جذب بیشتری نسبت به زون شهری B برخوردار می باشد. از این تئوری برای تخمین محدوده خرید درکلان شهرها از مراکز خرید یا شهرهای واسط در آمریکا استفاده می شد. این تئوری وقتی استفاده می­ شود که دیگر منابع اطلاعات در دسترس نیستند یا بسیار گرا­­ن­قیمتند.
شهر B با ۶۰۰۰ نفر جمعیت
ب) تئوری معکوس(Converse). 1949
تئوری معکوس به تئوریREILY برمی­گردد که در سال ۱۹۴۹ ارائه شده و اندکی آن را بهبود داده است. هدف آن محاسبه پارامتر ثابت جذب یک شهر است. محلی که مرکز خرید بیشتر از آن محدوده قادر به جذب مشتری نمی ­باشد.
رابطه ۲-۳ : تئوری معکوس
Pma= ضریب محدودیت نفوذ A و Dab= فاصله بین A,B
Pa= جمعیت شهر A و Pb= جمعیت شهر B
نقطه حداکثر تحت نفوذ
B

هدف الگوی چابک افزایش سطح سرویس است؛ اما استفاده از ابزارهای چابکی مستلزم صرف هزینه بیشتر و افزایش قیمت محصول می باشد که بر اساس الگوی ناب این افزایش قیمت اتلاف محسوب می شود.
هم چنین در الگوی چابک ممکن است برای افزایش پاسخ دهی و سطح سرویس به مشتری مجبور شویم موجودی اطمینان یا ظرفیت اضافه بیشتری را در نظر بگیریم.

۲-۵- تولید چابک

تولید چابک یک مفهوم جدید است که ممکن است از تکنیک های جدیدی تشکیل شده باشد. در تولید چابک تکنیک ها و روش های عمومی مانند تولید ناب و منعطف در یک روش متمرکز شده اجرا می شوند، از این رو بهبود زیادی در محصولات، پاسخ دهی به مشتریان و انعطاف پذیری فراهم می کند.( کید، ۱۹۹۴)
تولید چابک روی راه اندازی سریع کل سازمان برای تولید محصولات متفاوت متمرکز شده است.این شامل نظارت بر تقاضای مشتری از نزدیک، شناسایی فرصتهای بازار برای محصولات جدید، توسعه سریع محصولات به طور مشترک با سازمانهای دیگر، توسعه عملیات تولید به طور هم زمان و استفاده از سیستم توزیع فیزیکی پاسخ ده و منعطف برای تحویل محصول می شود.

۲-۵-۱- اصول چهارگانه تولید چابک

تولید چابک بر چهار اصل اساسی استوار می باشد: ( کریستوفر و تویل^[۱۹]، ۲۰۰۰)
سازماندهی در جهت پیشرو بودن در تغییر
یک سازمان چابک در جهتی سازماندهی می گردد که قادر باشد بر تحولات و تغییرات غیر قابل پیش بینی فائق آید.از این رو منابع انسانی و فیزیکی آن، به گونه ای سازمان دهی می شوند که بتواند به سرعت با محیط در حال تغییر و فرصتهای موجود در بازار سازگار شود.
اهرمی نمودن تاثیر اطلاعات و افراد
سازمان چابک سعی می نماید از تاثیر اطلاعات بر روی افراد بهره گیری نموده و از طرفی، مشوق نوآوری و ابداع باشد.به طوری که مدیریت، منابع اطلاعاتی مورد نیاز افراد را در زمان مناسب در دسترس آنها قرار دهد.
تشریک مساعی در جهت افزایش رقابت
برای ارائه سریع محصولات به بازار ، سازمان های رقیب ناچارند که با هم همکاری و تشریک مساعی داشته باشند.
ارج نهادن به مشتریان
مشتریان این سازمانها را به عنوان تولیدکننده محصولاتی که نیازهای آنها را برطرف کنند می شناسند .قیمت گذاری کالاها بر اساس هزینه های تمام شده آن نبوده، بلکه بر اساس ارزشی است که در قبال نیاز مشتری کسب نموده اند.

۲-۵-۲- ویژگیهای تولید چابک

جدول ۲-۲ ویژگی های تولید چابک را در ابعاد مختلف سازمان، عرضه کنندگان، توجه مدیران، بازار، صرفه جویی، فرایند تولید و نحوه اداره سازمان بیان می کند:
جدول۲-۲ ویژگی های تولید چابک

 

محصول	کاملا منطبق با خواست مشتری باشد(توجه به مشتری)
سازمان	چندمهارته
عرضه کنندگان	انتخاب عرضه کنندگان از بین تعداد زیاد و ایجاد اطمینان و اعتماد در کوتاه مدت نسبت به آنها، تقسیم نمودن ریسک و سود با آنها
توجه مدیران به سرمایه گذاری در	افراد و اطلاعات
بازار	بازارهای کوچک و غیرقابل پیش بینی
صرفه جویی	صرفه جویی در تنوع(با تحلیل هزینه و منفعت انجام می پذیرد)
فرایند تولید	سازگار