در فصل سوم، روششناسی تحقیق شامل نوع و روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری، روش گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آن ها مورد بحث قرار گرفته شده است.
۳-۲ - جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق شامل ۱۰۰ نفر مدیران و کارشناسانارشد سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان گیلان میباشد.
۳-۳- نمونه آماری و روش نمونه گیری
برای تعیین نمونه آماری از روش نمونهگیری تصادفی ساده و جهت تعیین حجم نمونه نیز از فرمول کوکران استفاده شده است. در این پژوهش با توجّه به تعداد جامعه آماری(۱۰۰ نفر مدیران و کارشناسانارشد سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان گیلان) بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه(کوکران، ۱٫۹۶=Z ، ۵/۰ P= با ضریب خطای ۰۵/۰E= )، نمونه آماری ۷۹ نفر تعیین گردید.
۳-۱)
بنابراین جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسانارشد (۱۰۰ نفر) سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان گیلان است و نمونه نهایی ۷۹ مدیران و کارشناسانارشد سازمان را تشکیل میدهند. از ۷۹ پرسشنامهی توزیع شده(پرسشنامه شمار یک) تعداد ۷۴ پرسشنامه برگشت داده شده است. نرخ بازگشت پرسشنامه شماره یک ۶/۹۳ درصد بوده است.
همچنین جهت شناسایی و رتبهبندی شاخصهای تاثیرگذار بر استراتژیهای توانمندسازی گردشگری با رویکرد تصمیمگیری چند معیاره، ۱۴ نفر از مدیران و کارشناسانارشد سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان گیلان به عنوان خبرگان انتخاب و پرسشنامه شماره دو و سه بین آنها توزیع و در نهایت ۱۱ پرسشنامه عودت گردید. نرخ بازگشت پرسشنامه شماره دو و سه ۵۷/۷۸ درصد بوده است.
۳-۴- نوع تحقیق
جان بست، تحقیق را یک فعّالیت سیستماتیک میداند که به کشف و پروراندن مجموعه ای از دانش سازمان یافته معطوف است. وی اضافه می کند که تحقیق، تجزیه و تحلیل و ثبت عینی و سیستماتیک مشاهدات کنترل شده میباشد که ممکن است قوانین کلّی، اصول یا نظریه هایی را پرورش دهد و به پیش بینی و یا احتمالاً به کنترل نهایی رویدادهای آن منتج شود.(بست،۱۳۷۶)
این پژوهش از نظر هدف شناختی از نوع تحقیقات کاربردی است، زیرا نتایج آن در سازمان مورد مطالعه قابلیت کاربرد دارد.
۳-۵ - روش تحقیق
تحقیقات برمبنای روش انجام تحقیق عبارتند از:
۱) تحقیق پیمایشی؛ ۲) تحقیق علمی؛ ۳) تحقیق موردی؛ ۴) تحقیق محتوا؛ ۵) تحقیق قومنگاری؛ ۶)تحقیق ترکیبی؛ ۷) تحقیق تطبیقی؛ ۸) تحقیق فراتحلیلی؛ ۹) تحقیق تاریخی ؛ ۱۰ ) تحقیق همبستگی ؛۱۱) تحقیق پسرویدادای (علّی).
ازآنجائیکه تحقیق حاضر به دنبال شناسایی نقاط ضعف،قوت،فرصتها،تهدیدهای صنایع دستی ماسوله است و به دنبال طراحی استراتژی های مربوط به این صنعت-هنر میباشد و همچنین اولویّتبندی شاخص های تأثیرگذار بر استراتژی های توانمندسازی گردشگری ماسوله با بهره گرفتن از مدل تصمیمگیری گروهی چند شاخصه مد نظر میباشد، از نوع توصیفی- پیمایشی و از طرفی چون به دنبال یافتن رابطه بین متغیرها میباشد، روش تحقیق همبستگی محسوب میگردد
۳-۶ - روش جمع آوری دادها
داده های مربوط به تحقیق از تحلیل پرسشنامه های توزیع شده در سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان گیلان استخراج شده وجهت بررسی و شناخت صنایع دستی ماسوله و لمس شرایط حاکم بر بازار تولید و مصرف و تهیه عکس،۳ نوبت بازدید حضوری از ماسوله انجام شد و برای جمعآوری داده های ثانویه از مطالعات کتابخانهای استفاده شده است، بدین گونه که اطلاعات مورد نیاز جهت ادبیّات تحقیق و مبانی نظری آن از طریق کتابها، مجّلات و مقالات معتبر و پایان نامه ها؛ و همچنین فضای مجازی اینترنت جهت بررسی آخرین مقالات استفاده شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز جهت بررسی سوالات از تحلیل پرسشنامه های توزیع شده بدست آمده است.
۳-۷-چارچوب نظری تحقیق
شکل۳-۱ چارچوب مفهومی تحقیق رادر بعد الویت بندی استراتژی های گردشگری نشان میدهد. این چارچوب نظری، یک الگوی مفهومی مبتنی بر روابط تئوریک، میان شماری از عواملی که در مورد مسایل مورد پژوهش با اهمیت تشخیص داده شدهاند، میباشد.
با توجه به تعاریف ارائه شده و بیان پژوهشهای گذشته، در این پژوهش، الگوی مفهومی فوق برای بررسی عوامل مؤثّر بر استراتژی های توانمندسازی گردشگری (شناسایی و رتبهبندی) انتخاب شده است.
در درخت سلسله مراتبی، در سطح اول،"هدف"( در این مساله، انتخاب بهترین استراتژی توانمندسازی
گردشگری ماسوله) قرار میگیرد. در سطح دوّم،"معیارها- شاخصهای تاثیرگذار بر استراتژیهای
توانمندسازی گردشگری” ذکر شده شده است. در پایینترین سطح،"گزینهها” قرار میگیرند. برای این مساله
گزینهها شامل استراتژیهای توانمندسازی گردشگری میباشد.
شکل۳-۱: مدل مفهومی تحقیق
شکل۳-۱: مدل مفهومی تحقیق
۳-۸ - روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها
داده ها به عنوان آگاهی های خام و پردازش نشده، ابتداییترین شناخت پژوهشگر پیرامون پاسخهای احتمالی هستند که در رابطه با مسأله تحقیق مطرح شده اند. لذا پژوهشگر پس از دستیابی به این داده ها، با توجه به ماهیت آنها و ساختار و قالب فرضیه ها با این سوال روبرو می شود که از چه طریقی این داده ها را طبقه بندی، پردازش و در نهایت تحلیل کند تا بتواند فرضیه ها را که حالت پاسخهای احتمالی و موقتی برای مسأله تحقیق دارا هستند تعیین تکلیف نماید.(خاکی،۱۳۸۴)
در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده ها(پرسشنامه شماره یک) از روشهای مختلف آمار توصیفی(فراوانی، درصدفراوانی، جداول، نمودار و …) و آمار استنباطی(آزمون کولموگروف- اسمیرنوف(K-S))، آزمون تی(t)، آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی ساده) و برای آزمون فرضیه ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است.
همچنین برای اولویتبندی عوامل مؤثّر بر استراتژی های توانمندسازی گردشگری (پرسشنامه شماره دو) از روش دی متل[۷۰]، برای رتبه بندی استراتژی های توانمندسازی گردشگری از روش تاپسیس[۷۱](پرسشنامه شماره سه) و برای انجام محاسبات از نرم افزار اکسل[۷۲] استفاده شده است.همچنین لازم به ذکر است که به منظور تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی جهت استخراج استراتژی های چهار گانه از پرسش نامه شماره چهار استفاده شده است .
۳-۸-۱- روش ضریب آلفای کرونباخ[۷۳]
یکی از روشهای تعیین پایایی پرسشنامه با تاکید بر همسانی درونی، روش ضریب آلفا نام دارد که به آن ضریب آلفای کرونباخ، یا حتی آلفا نیز گفته می شود. کرونباخ، واضع این روش تعیین پایایی است. در این روش اجزا یا قسمت های آزمون برای سنجش ضریب پایایی آزمون به کار میروند. اما اگر به جای سوالات یا مادهها، آزمون از بخشها یا قسمت های تشکیل شده باشد، مثل زمانی که یک آزمون از تعدادی خرده آزمون تشکیل یافته است، و بخواهیم از آنها در محاسبه ضریب پایایی کل آزمون استفاده کنیم. آنگاه از روش آلفای کرونباخ مطابق با رابطه زیر استفاده میکنیم. در این رابطه rα ضریب پایایی کل آزمون، k تعداد سوالات آزمون، σ واریانس نمرات سوال j و σ واریانس نمرات کل سوالات (آزمون) میباشد.
۳-۲)
۳-۸-۲ - آزمون کولموگروف- اسمیرنوف(K-S)
برای اجرای روشهای آماری و محاسبه آماره آزمون مناسب و استنتاج منطقی درباره فرضیه های پژوهش مهمترین عمل قبل از هر اقدامی، انتخاب روش آماری مناسب برای پژوهش است. برای این منظور آگاهی از توزیع داده ها از اولویت اساسی برخوردار است. به همین منظور، در این پژوهش از آزمون معتبر کمولموگروف - اسمیرنوف(K-S) برای بررسی نرمال بودن توزیع داده های پژوهش استفاده شده است. (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۵: ۳۱۰)
۳-۸-۳ -آزمون تی ( t )
برای آزمون فرض پیرامون میانگین یک جامعه استفاده میشود. در بیشتر پژوهشهای که با مقیاس لیکرت انجام میشوند جهت بررسی فرضیههای پژوهش و تحلیل سوالات تخصصی مربوط به آنها از این آزمون استفاده میشود.
۳-۸-۴ - تجزیه و تحلیل همبستگی و رگرسیون
یک نوع از تجزیه و تحلیلهای آماری که در امر برآورد و پیش بینی کاربرد گستردهای دارد، تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی است. تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی، برای تعیین ماهیت وابستگی بین متغیر مستقل و متغیرهای وابسته به کار برده می شود.
۳-۸-۴-۱- همبستگی
تحلیل همبستگی ابزاری آماری است که به وسیله آن میتوان درجهای که یک متغیر به متغیری دیگر، از نظر خطی مرتبط است را اندازه گیری کرد. همبستگی معیاری برای تعیین میزان ارتباط دو متغیر بوده و معمولاً با تحلیل رگرسیون به کار برده می شود. موضوع همبستگی با بحث درباره دو معیار ضریب تعیین (R2) و ضریب همبستگی ® به صورت زیر دنبال می شود.(آذر،۱۳۸۳) .
۳-۸-۴-۲- ضریب همبستگی
ضریب همبستگی( r ) ریشه دوم ضریب تعیین است که می تواند مقادیر بین ۱- و ۱+ ، را به خود بگیرد. علامت آن همان علامت شیب خط رگرسیون(b) است یعنی اگر شیب خط رگرسیون مثبت باشد ضریب همبستگی نیز مثبت، و اگر شیب خط رگرسیون منفی باشد ضریب همبستگی نیز منفی خواهد بود. همچنین اگر شیب خط رگرسیون صفر باشد ضریب همبستگی صفر می گردد. ضریب همبستگی، شدت رابطه و همچنین نوع رابطه، را نیز نشان می دهد. لازم به ذکر است که ضریب تعیین در مقایسه با ضریب همبستگی معیار گویاتری است.
۳-۳)
۳-۴)
۳-۸-۴-۳- مدلهای رگرسیون
واژه رگرسیون را برای اولین بار گالتون(۱۸۷۷) بکار برد. رگرسیون به معنی ” بازگشت” بوده و نشان دهنده آن است که، مقدار یک متغیر به متغیر دیگری بر میگردد. در رگرسیون به دنبال برآورد رابطهای ریاضی و تحلیل آن هستیم، به طوری که با آن بتوان کمیت متغیری مجهول را با بهره گرفتن از متغیرهای معلوم تعیین کرد.(آذر،۱۳۸۳)
مدلهای رگرسیون، انواع مختلفی دارند که متداولترین آنها نوع ساده و مرکباند. رگرسیون ساده شامل ارتباط بین دو متغیر و رگرسیون مرکب، ارتباط یک متغیر را با دو یا تعداد متغیر بیشتر نشان میدهد. رگرسیون مرکب رابطه بین متغیر وابسته را با یکی از متغیرهای مستقل، در شرایط ثابت بودن دیگر متغیرهای مستقل، نشان میدهد. استفاده از مدلهای رگرسیون متضمن پیش فرضهایی است که در ادامه مورد بحث قرار میگیرد(آذر،۱۳۸۳).
نقش صنایع دستی در افزایش درآمد اقتصادی روستاییان ماسوله- فایل ۲۶