۳- گلویی یا مقطع کنترل(Throat) ، که جریان با عمق بحرانی از این مقطع عبور کرده که در امتداد جریان می باید دارای شکل افقی باشد ولی اشکال دیگر را میتوان در شرایطی که جهت عمود بر جریان باشد بکار گرفته شود.
۴- تبدیل واگرا (Diverging Transition) ، که در آن سرعت فوق بحرانی خارج شده از گلویی کاهش پیدا می­ کند و مقدار انرژی افت می­یابد.
۵- کانال پایاب ( Tailwater Channel) ، که سطح آب در آن تابعی از شرایط کانال و سازه­های پائین دست می­باشد. محدوده سطح آب در این کانال در طراحی بسیار مهم می­باشد. چون این تراز آب در تعیین وقوع جریان بحرانی در مقطع کنترل در گلویی فلوم نقش عمده را دارد.
یک ایستگاه اندازه ­گیری علاوه بر ۵ جزء فوق، در کانال ورودی تعبیه می گردد تا ازآن طریق بتوان اختلاف ارتفاع سطح آب بین کانال ورودی و روی تاج گلویی را اندازه ­گیری نمود. این اختلاف ارتفاع، ارتفاع آب پایه بوده،که سرعت جریان عبوری از فلوم تابعی از آن می­باشد.
فلوم های گلو بلند ( Long – Throated Flumes) توسط Replogle (1975) بصورت علمی و با بهره گرفتن از اصول هیدرولیکی حاکم بر جریان آب طرح گردید. Replogle (1975) اصل کلی محاسبه جدول های ( ارتفاع، دبی) در ایستگاه اندازه ­گیری را برای فلوم­های گلو بلند ارائه کرد. در این فلوم­ها، ارتفاع جریان در ایستگاه اندازه ­گیری بر مبنای ارتفاع آب ، برای یک دبی ویژه از سه معادله زیر بدست می آید.

معادله (۳-۱)

معادله (۳-۲) معادله (۳-۳)

در روابط فوق عمق بحرانی در مقطع کنترل، کل ارتفاع انرژی نسبت به تاج گلو در کانال ورودی این سازه، و به ترتیب سطح مقطع خیس شده و عرض سطح در مقطع بحرانی، وبه ترتیب ضریب توزیع سرعت در ایستگاه اندازه گیری و مقطع بحرانی، دبی و شتاب ثقل می باشد. ^[۴۵]

کاهش دبی و به تبع آن کاهش ارتفاع آب روی فلوم گلو بلند در دوره های کم آبی دقت اندازه گیری این سازه را کاهش داده و در صورتی این فلوم دارای مقطع مرکب باشد، در دوره­ های کم آبی جریان آب فقط از کانال اصلی مقطع عبور کرده و به دلیل کاهش عرض، ارتفاع آب افزایش می­یابد و دقت اندازه ­گیری بالا میرود. با افزایش دبی، جریان در مقطع مرکب آبرار می­ شود.
Zand-Parsa (2008) رابطه­ای مستقل به صورت ضریبی از عدد فرود برای تعیین دبی در مقاطع ذوزنقه­ای ساده به صورت معادله زیر پیشنهاد داد:
معادله (۳-۴)

به ترتیب عرض سطح آب و مساحت خیس شده جداره­های انتقال داده شده گلویی در ایستگاه اندازه گیری می­باشد.

ضریب بدون بعد کمتر از واحداست که از معادله زیر استخراج می­گردد.

معادله(۳-۵)

رابطه بین ضریب با پارامتر به شرح زیر آبرار می­باشد (Zand-Parsa, 2008).

معادله (۳-۶)

که در آن و به ترتیب سطح مقطع در ایستگاه اندازه ­گیری و جداره­های انتقال داده شده گلویی در ایستگاه اندازه ­گیری می­باشد. اعتبار معادله (۶) برای سایرشکلهای فلوم­ مورد تأیید قرار گرفت (Zand-Parsa, 2008).

۳-۱۸- تعیین رابطه دبی – ارتفاع در فلوم­های مرکب:
برای به دست آوردن رابطه­ای برای نمودار دبی-ارتفاع در فلوم گلو بلند با گلوی مرکب، مقطع را به ۳ قسمت تقسیم کرده و بر اساس رابطه ارائه شده توسط Zand-Parsa (2008) برای مقطع ساده، این معادله به شرح زیر برای مقاطع مرکب بسط داده می­شوند. با بررسی نتایج نوع تقسیم بندی مقطع فلوم گلو بلند با گلوی مرکب که در شکل (۳-۱) آمده است، نتایج دقیق­تری را حاصل کرد.

معادله(۳-۷)
که در آن ضریب بدون بعد کمتر از واحد می­باشد.

برای تعیین ضریب از معادله ارائه شده Zand-Parsa (2008) با پارامتر به شرح زیر استفاده می­ شود

معادله(۳-۸)
که در آن و به ترتیب سطح مقطع در ایستگاه اندازه ­گیری و سطح مقطع گلویی در مقاطع ، ، انتقال داده شده در ایستگاه اندازه ­گیری می­باشند و عرض سطح مقطع گلویی در ایستگاه اندازه ­گیری است.

شکل (۳-۱): تقسیم بندی فلوم گلو بلند با گلوی مرکب

فصل چهارم
((تجزیه و تحلیل پژوهش))
۴-۱مقدمه:
هدف از این پژوهش بررسی انتقال آب به روش پمپاژازسرشاخه های رودخانه بااستفاده ازنرم افزارمتلب و با مطالعه موردی سدسیمره در شهرستان دره شهر بوده است.بررسی های اولیه نشان داده است که به منظور تأمین آب پشت سد سیمره، عمده ترین منبع ورود آب رودخانه سیمره به این سد بوده که نقش بسزایی در تأمین آب پشت سد این رودخانه را ایفا کرده است. البته در فصول باران زای پائیز و زمستان بارش های شدید موجب ایجاد جریان های ورودی به این سد می شود که میزان آن تا حدودی کمتر از ۱۰ درصد کل حجم آب پشت این سد را تشکیل می دهد.
میزان متوسط تبخیرسالانه ازسطح آزاد آب در حوزه آبی سدسیمره۱۸۱۴٫۰۱میلیمتر می باشد.متوسط آبدهی سالانه رودخانه بالادست این سد معادل ۸۵٫۷ مترمکعب درثانیه وحداکثردبی سیلاب ۱۱۵۲۵مترمکعب درثانیه است. این آمار نشان از این دارد که با توجه به ظرفیت بالای این سد برای آبگیری و نیز ظرفیت بالای نیروگاه و خروجی آب این سد به منظور تأمین آب به منظور مصارف مختلف، میزان آب ورودی به این سد محدود بوده و امکان کاهش ورودی آب از رودخانه به این سد بواسطه برخی رخداد های قهری نظیر خشکسالی و یا انشعاب گیری های متعدد در حوزه های بالادست و نیز هدر رفت آب به دلیل مسیر طولانی و شرایط اقلیمی منطقه مورد مطالعه رودخانه سبب شده است تا بتوان در رابطه با ایجاد مسیر جدید در انتقال آب این رودخانه به حوزه درون ریز سد سیمره پژوهش هایی صورت گیرد.
سیمره از سرشاخه‌ های مهم رودخانه کرخه است که از بلندی ‌های برف ‌گیر شمال غربی ایران سرچشمه گرفته و پس از گذر از هلیلان در محل پل کشکان به رودخانه کشکان پیوسته و رودخانه کرخه را بوجود می‌ آورد. رودخانه سیمره در بین رشته کوه ‌های زاگرس، در ناحیه شمال غرب، رودخانه قره سو ودر ناحیه شمال شرق حوضه آبریز رودخانه گاماسیاب واقع است. حوزه آبریز رود خانه سیمره یکی از مهمترین حوزه های آبریز در استان ایلام است. رودخانه سیکان در شش کیلومتری غرب دره شهر یکی از مهمترین سر شاخه این حوزه آبریز مهم می باشد که توانسته بیشترین مصرف آب شرب و کشاورزی در شهرستان دره شهر را به خود اختصاص دهد .
۴-۲- حوزه های اصلی رودخانه سیمره:

باز او در غزلی معروف با مطلع:

صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را

که سر به کوی و بیابان تو داده‌‌ای ما را

می‌‌گوید:

در آسمان نه‌‌ عجب گر به گفته‌ی‌‌ حافظ

سرود زهره بـه رقص آورد مسیحا را
^{استعلامی/ ج۱: ۷۶}

ـ تحلیل نهایی
در هر حال، عطار شاعری عارف بوده‌ است. از یک طرف، منابع تفسیری که در اختیار داشته چنین مواردی در آن‌ ها ذکر شده و مهم‌ترین تفسیر قرآن و داستان‌های قرآنی تا آن زمان به ویژه در زبان فارسی، ترجمه‌ی تفسیر طبری و تفسیر سورآبادی بوده واز این روایات مجعول در آن مراجع استفاده کرده‌اند و نمونه‌ی بارز آن داستان مجعول هاروت و ماروت است.
بنابراین تردیدی نیست که روایات مجعول و اسرائیلیات مشترک در آثار مولانا و عطار دیده می‌شود و با توجه به تأثیر شگرف اندیشه‌های عطار در آثار مولوی، یکی از منابع اصلی مولوی هم، آثار عطار است.

بخش هشتم:
روایات مجعول و اسرائیلیات و دفاعیه‌های عطّار از ابلیس
ـ ابلیس در لغت، قرآن و متون مقدّس
کلمه‌ی ابلیس ۱۱ بار در قرآن آمده و ۹ بار مربوط به آفرینش آدم بوده (در بخش اول همین فصل رساله از نظر قرآنی معرفی شده است) و در دو مورد دیگر با آفرینش رابطه‌ای نداشته است. از دیر باز خاورشناسان از جمله گایگر و… (دائره‌المعارف الاسلامیه، ذیل شیطان) آن را شکل تحریف شده‌ای از کلمهی یونانی diabolod می‌دانستند. همین نظر است که جفری مورد توجه و تحقیق بیش‌تر قرار داده است. وی اشاره می‌کند که لفظ «دیابولس» در ترجمه‌های یونانی «هفتادی» در مقابل عبریSTN (= شیطان) قرار دارد که خود در عهد عتیق، زکریا، باب سوم مذکور است، امّا بیش‌تر در عهد جدید و آثار مفسران آن کتاب است که شیطان به قالب موجودی پرتوان و فتنه گر در می‌آید و بدین سان به معنی ابلیس در اسلام نزدیک می‌گردد. بنابراین می‌توان پنداشت که لفظ دیابولس از طریق زبان مسیحیان (نه یهودیان) به عربی راه یافته است.
شیطان عبری (STN) و دیابولس یونانی (در ترجمه‌های هفتادی) در عهد قدیم و عهد جدید و سنت‌های کهن یهودی و مسیحی، نامها و مرتبتها و نقشهای گوناگون یافت. برخی از این نامها به همراه برخی روایات، به تفاسیر اسلامی نیز راه یافت. یکی از نام‌ها، عَزازِیل است که حتی ابن عباس آن را می‌شناخته است. از قول وی روایت کرده اند که ابلیس پیش از معصیت عَزازیل نام داشت و از فرشتگانی بود که در زمین مسکن داشتند، و چون علم بسیار داشت، مغرور شد و از فرمان خدا سر برتافت(طبری، تفسیر، ۱/۱۷۸؛) بسیاری از راویان پنداشته اند که نام ابلیس در عبری عزازیل و در عربی حارث بوده است (دمیری، ۱/۱۹۱، که به اصحاب این رأی اشاره می‌کند؛ سیوطی، ۴/ ۸۲)، امّا در روایات مذهبی یهودی ـ مسیحی، عَزازیل معنایی بسیار گسترده و گاه مبهم دارد، تنها یکی از معانی ثانوی آن ممکن است با ابلیس عربی مطابق باشد. وی گاه فرشته‌ای است که هرگز تمرُّد نکرده یا فرشته‌ای است که از مقام خود سقوط کرده، گاه بزی است که در صحرا رها شده و سمبل گناهان بنی‌اسرائیل است که از آن قوم دور می‌گردد، گاه اسم محلی است که بز را در آن رها کرده‌اند…^[۳۳۵]
ـ ابلیس، عنصری مشابه در متون گاهان زرتشتی و عرفان ایرانی
در موارد مذکور اشاره شد که پرچم دار دفاع از ابلیس یا نگاه متناقض به ابلیس از آثار حلاج شروع شده و درآثار احمد غزالی، عین القضات و عطّار و مولوی به اوج می‌رسد و افراطی‌ترین نگاه در این شیوه تفکر از عین‌القضات است. همین مسأله موجب شده تحقیقات خاصی در آثار عین‌القضات صورت گیرد. با توجه به این که وی و همفکرانش، سرشار از میراث بزرگ فرهنگ باستانی و ایرانی هستند و آن گونه در که آثارشان ردپای این مطالعات پیداست، می‌توان رگه‌های از تأثیر تفکر زروانی و زرتشتی بر عرفان وی و هم فکرانش بررسی و پیدا کرد.
محمدرضا اسفندیار تحقیقی مختصر در این خصوص انجام داده که می‌تواند وافی به مقصود باشد. او کوشیده است با یک بررسی تطبیقی، برخی عناصر مشابه در متن کهن زردتشتی، گاهان ـ یا گاتها قدیمی‌ترین بخش اوستا منسوب به زرتشت را با اندیشه‌های عارفان مسلمان، چون عین القضات مقایسه کند از جمله ابلیس و حقیقت محمّدیه.
خلاصه‌ی این تحقیق درباره وجود ابلیس چنین است: «درگاهان انگره مینیو (Angra Mainyu) یا اهریمن در برابر اهورا مزدانیست بلکه در برابر سپنته مینیو (Spenta Mainyu) است. این دو گوهر همزادند. در فقرات دیگری از گاهان، اهورا مزدا خالق روشنایی و تاریکی، آغاز و انجام، بزرگ‌تر از همه و منشأ خوشی و ناخوشی می‌خواند و به قول زرّین‌کوب (۶۹)، در اینجا تصوّر ثنویت در گاهان رنگ می‌بازد؛ و به زبان عرفانی، اهورا مزدا و تجلّی دارد: سپنته مینیو که مظهر لطف و رحمانیت و دیگری انگره مینیو که مظهر قهر و جباریت است و قابل مقایسه با اندیشه عارفانی چون عین القضات زیرا اندیشه وی، سخت تحت تأثیر اندیشه‌‌ی دوگانه‌گرای زروانی و گاهانی ایران باستان قرار دارد. عین القضات در نامه‌ها می‌گوید: دانی که آفتاب چیست؟ نور محمّدی باشد که از شرق ازلی بیرون آید و ماهتاب دانی چیست ؟ نور سیاه عزازیلی که از مغرب ابدی بیرون آید(ص۱۲۶) و در ادامه به حدیثی استناد می‌کند که: انّ الله خلق نوری… نور من از نور عزّت پیدا شد و نور ابلیس از نار عزّت او پیدا شد. و با این وصف از نوعی اندیشه‌ی زروانی و گاهانی دفاع کرده است.»^[۳۳۶]
اسفندیار در ادامه مقایسه‌های ذیل را مطرح می‌کند: «در اندیشه‌‌ی عرفانی الله دارای دو نور عزّت (محمد ـ ص ـ) و نار عزّت (ابلیس) است جوهر زروان در آیین زروانی دارای عرض اهریمن (ظلمت) و عرض اهوره مزدا (نور) است و اهور مزدا در گاهان دارای انگره مینیو و سپنتا مینیو است. ردپای چنین اندیشه ای بیشتر در آثار سهروردی و عین‌القضات دیده می‌شود.»^[۳۳۷]
ـ تفسیر صوفیانه
یکی از روش های تفسیری، تفسیر صوفیانه است. در این روش، مفسّر به صورت تأویلی و بیشتر با تکیه بر روایات و منقولات، برخورد عاطفی و هنری با متن دارد و کمتر عقلانی عمل میکند. (فصل سوم همین رساله، بخش سوم، صفحات ۷۱ و ۷۲). بارزترین نمونه‌ی این تفسیر، تفسیر کشف‌الاسرار میبدی است. اغلب شاعران بزرگ متصوفهی فارسی هم، به نوعی دیگر از این روش به تحلیل، توجیه و تأویل روایات، آیات و احادیث پرداختهاند. عطّار و مولوی و سنایی نمونههایی از این دست هستند.
مطهّر بن طاهر مقدّسی دسته های صوفیه در نیمهی دوم قرن چهارم را بدین گونه معرفی میکند: از ایشان‌اند حُسنیّه، ملامتیّه، سوقیّه، معذوریّه و بر روی هم ایشان به هیچ مذهبِ معلوم و عقیدهی مفهومی گرایش ندارند، چرا که ایشان متدیّن به خاطرها و خیالهایند و از اندیشهای به اندیشهای دیگر روی می‌آورند: دستهای از ایشان قائل به حلولاند… و دستهای از ایشان اهلِ اِباحه و اهمالاند و هیچ از سرزنش سرزنشگران نگران نیستند…^[۳۳۸]
شفیعی کدکنی در این خصوص پرسشی طرح می‌کند و می‌گوید که: «کدام یک از بزرگان مشرق اسلامی را می‌توان یافت که پیرامونش را مجموعه ای از افسانه نگرفته باشد. قرن‌ها و قرن‌هاست که قوت غالب مسلمانان، افسانه و تخیل است و معمار زندگی ایشان عقلانیتی برمبنای حجّیت ظن.»^[۳۳۹]
هم او تحلیلی عالی در مورد ایمان فرعونی و ستایش ابلیس در متون صوفیه‌‌ی فارسی دارد که در آثار محی‌الدین ابن عربی، جلال‌الدین دوانی، عین‌القضات، سنایی، جامی و… آمده است.^[۳۴۰] برای مثال، ابلیس در قرآن دشمن آدم و انسانیت معرفی شده، در ادبیات فارسی گاه چهرهای زیبا و امّا مظلوم به خود گرفته است. سعدی در بوستان حکایتی آورده است که:

ندانم کجا دیدهام در کتاب
به بالا صنوبر، به دیدن چو حور

که ابلیس را دید شخصی به خواب

جدول۴-۶ عصارهغلیظشدهاسفنجدریاییsp.Callyslpongia 36
فهرست تصویر و نمودارها
عنوان صفحه
تصویر ۳-۱ محلنمونهبرداری ۱۳
تصویر۳-۲ اسفنجدریاییCallyslpongia sp. ازجزیرههرمزخلیجفارس ۱۴
تصویر ۳-۳ اسفنجخیسشدهدرحلالوفازمیانیایجادشده ۱۵
تصویر۳-۴ محلولعصارهگیریبعدازفیلترکردنباکاغذصافیواتمنشماره ۱ ۱۵
تصویر ۳-۵ دستگاهروتاریHeidolph مدلLaboreta 4011digital 15
تصویر۳-۶ عصارهاسفنچبعدازتبخیرحلالبااستفادهازدستگاهروتاری ۱۶
تصویر۳-۷محیطکشتاستافیلوکوکوساورئوس ۱۷
تصویر ۳-۸ محیطکشتاشریشاکلای ۱۷
تصویر ۳-۹ محیطکشتشیگلا ۱۷
تصویر ۳-۱۰ اسفنجپودرشدهبااستفادهازنیتروژنمایع ۱۹
تصویر ۳-۱۱ مقایسهمحلولهایمیکروبی ۵/۰ مکفارلندوکلریدباریم ۲۲
تصویر۳-۱۲رقتهایمختلفعصارهاسفنجCallyslpongia sp. 24
تصویر ۳-۱۳ دستگاهاسپکتروفتومتریمدلUnico uv-1200 24
تصویر۳-۱۴کلنیهایایجادشدهدرمحیطکشتمیکروبی ۲۶
تصویرشماره ۴-۱مارکرco1 28
تصویرشماره۴-۲ محدودهیباندهایPCR 28
تصویر ۴-۳خاصیتباکتریواستاتیکیعصارهE بر S.aureus 29
 ۲۹
 ۳۰
 ۳۰
 ۳۰
 ۳۱
نمودار۴-۱ حداکثرقطرهالهممانعتازرشدمیکروبیعصارهاسفنجCallyslpongia sp. 35
نمودار ۴-۲ مقدار MICباکتریاشریشاکلای ۳۷
نمودار ۴-۳ مقدار MICباکتریشیگلا ۳۷
نمودار ۴-۴ مقدارMICباکتریاستافیلوکوکوساورئوس ۳۸
فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-۱ مقدمه
۱-۲ معرفی اسفنج
اسفنج های دریایی متعلق به سلسله یAnimaliشاخه ی Porifera زیر شاخه ی Celdulariaکه دارای رده هایCaleareaوGlassspongeوDemospongiaeمی باشندتا کنون بیش از هشت تا ده هزار گونه اسفنج دریایی شناسایی شده اند (Dhinakaranand Lipton, 2012).
اسفنج ها جانوران پرسلولی بدون ریشه متصل به بستر دریاها و فاقد لایه یا اندامک بافتی هستندآنهاجانورانی هستند که در محیط های دریایی از قطبی تا معتدل و استوایی یافت می شوند البته در نواحی قطبی در صخره های مرجانی فراوان تر می باشند. این موجودات با فیلتر کردن آب دریا از باکتری و میکروارگانیسم های دریایی تغذیه میکنند همچنین برخی از میکروارگانیسم ها با اسفنج زندگی همزیستی دارندو تا ۴۰ درصد زیست توده ی اسفنج را در بر می گیرند که ممکن است تراکم آنهابه بیش از ۲تا ۳ برابر تعداد باکتری هایی که در حجم مشخصی از آب دریاموجود باشند برسند.اسفنج ها حجم زیادی از آب را با روند صافی خواری از سیستم عروقی وکانالی منحصر به فردخود پمپ می کننداز طریق فاگوسیتوز باکتریو مواد مغذی را از ستون آب جذب می کنند.از آنجایی که آب دریا به طور متوسط محتویباکتری در میلی لیتر می باشد، مشکلات گرفتگی منافذ سیستم کانالی، فرم های بیوفیلم و فولینگ بر سطح اسفنج وجود ندارند(Thakur et al., 2003).
اسفنج ها مرفولوژیک و مکانیسم دفاع سلولی خاص ندارند و کمتر با میکروب بیماریزا آلوده می شوند (Newbold et al., 1999 ) به همین دلیل موفق ترین جانوران بنتیک از ۸۰۰ میلیون سال پیش تاکنون می باشند (Dhinakaran and Lipton,2012).
۱-۳ اسفنج و میکروارگانیسم های همزیست
اسفنج ها میزبان تعداد زیادی از ۲۶ شاخه باکتری کشف شده در مطالعات اخیر می باشند.میکروب هامی توانند ۵۰ تا ۶۰ در صد زیست توده اسفنج میزبان را در اختیار گیرند و از این طریق در به دست آوردن مواد غذایی،سوخت وساز،تثبیت اسکلت اسفنج،پردازش مواد زاید و تولید متابولیست ثانویه نقش مهمی راایفا کنند. شواهد اخیر نشان داده اند که مواد فعال زیستی نتیجه تعامل مشترک بین اسفنج و میکروارگانیسم همزیست آنها می باشند(Zeng et al., 2013). باکتری هایی که بر سطح اسفنج ها زندگی می کنند از لحاظ دسترسی به مواد غذایی و محیط زندگی با هم در رقابت هستند. تولید متابولیت های ثانویه بوسیله ی باکتری های همزیست اسفنج بیشتر از تولیدباکتری های پلانکتونی است.چندین ترکیب با خواص درمانی مشخص و بالقوه از اسفنج ها بدست آمده که شباهت قابلتوجهی با متابولیت های میکروارگانیسم های مرتبط با آنها دارند از این رو باکتری های همزیست اسفنج یک منبع بسیار فعال برای تولید آنتی بیوتیک ها محسوب می شوند (Devi et al., 2010 ).

۱-۴ اهمیت کاربرد ارگانیسم های دریایی
افزایش کاربردآنتی بیوتیک های خاص در پزشکی،دامپزشکی،کشاورزی، وجود مشکلات فراوان در بیماری های مشترک انسان و دام،مقاومت استافیلوکوکوس اورئوس به متی سیلین^[۱](MRSA)، مقاومت استافیلوکوکوس پنومونیه به پنی سیلین،مقاومت انتروکوکوس و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس به وانکومایسین وهمچنین باکتری هایی عامل عفونیت بیمارستانی که حداقل ۷۰ درصد از آنها به یکی از داروها ی درمانی مقاوم می باشند.از این رو در حال حاضر بیش از هر زمان دیگر نیاز به یافتن کلاس های جدید آنتی بیوتیکی جهت مبارزه با مقاومت دارویی (MDR)^[2]سویه های خاص با هدف منابع درمانی دریایی مورد توجه قرار گرفته است (Devi et al., 2010).
آلودگی های قارچی شیوع جهانی پیدا کرده و آمار مرگ و میر بالاییداشته است.برخی مطالعات نشان داده که مصرف داروهای ضد قارچی و ضد ویروسی توانایی سیستم ایمنی بدن را کاهش دادهو نیزمصرف داروهای ضد قارچی به دلیل اثرات جانبی محدوده شده اند. با وجود مقاوم شدن سویه های قارچی به تریازول(Triazol) بایستی ترکیبات جدیدتر و قوی تری جهت مهار رشد قارچ های بیماریزا و البته بدون اثرات جانبی استخراج شوند.(Joseph and Sujatha, 2011)
ارگانسیم های دریایی منابع غنی از متابولیت های ثانویه هستند ساختار ترکیبات جدید شیمیایی و فعالیت بیولوژیکی منحصر به فرد دارند. تاکنون افزون بر ۱۵۰۰۰ ترکیب مختلف از موجودات دریایی استخراج شده (Dhinakaran and Lipton, 2012)که بیش از ۵۰۰۰ نوع ترکیب و ۸۰۰ آنتی بیوتیک جدید از ۵۰۰ گونه ی اسفنج دریایی کشف شده است (Darah et al., 2011).
۱-۵اسفنج های دریایی منابع غنی از ترکیبات فعال زیستی
ازآنجایی که اسفنج ها دارای سیستم دفاعی کمی هستندو از نظر اکولوژی شیمیایی جهت دفع حیوان مهاجم توسعه ی کمی یافته است جهت بقاء گونه ی خود به توانایی آنها برای مقابله و تضعیف موجودات مزاحم زیستی ، مهار میکروب های بیماری زا و ارگانیسم های آلوده کننده ی دیگر بستگی دارد. (Newboldetal., 1999).
تحقیقات نشان داده که متابولیت های ثانویه ی اسفنج احتمالا نقش مهمی در دفاع اسفنج علیه برخی خطرات زیستی دارند (Newbold et al.,1999).درنتایج تحقیق دیگر بیان شده که تولید متابولیت های ثانویه اسفنج در حفظ زیست محیطی آنها در برابر مهاجمان،شکارچیان و دیگر رقبا نقش تعیین کننده ایدارند(Devi et al., 2010).در واقع اسفنج ها بیشترین تولید کننده ی ترکیبات جدید هستند که هر ساله بیش از ۲۰۰ متابولیت از آن ها گزارش می شود علاوه بر این بیشتر ترکیبات مشتق شده از اسفنج مانندترکیبات ضد سرطانی و ضد التهابی در آزمایش های بالینی و پیش بالینی (Jonson et al.,2012). از رده ی Demospongiae می باشد (Dhinakaran and Lipton et al.,2012).
۱-۶ تنوع متابولیت های ثانویه اسفنج دریایی
طیف وسیع متابولیت های ثانویه ازجمله مشتقات آمینواسیدها،نوکلئوزیدها، ماکرولیدها، پورفیرین ها، ترپنوئیدها، آلیفاتیک ها، اسیدپراکسیدها استرول ها، مواد زیست فعال استخراج شده ازاسفنج دریایی بوده و مشتقات ترپن ها،استرول ها،پپتیدهایحلقوی،آلکالوئیدها،اسیدهایچرب، پروکسیدهاوآمینواسیدها (اکثرأ هالوژنی می باشند ) از میکروارگانیسم های همزیست با اسفنج دریایی استخراج شده (Joseph and Sujatha, 2011 ) که در مواردخاص مربوط به بیوتکنولوژی مواد دارویی (با خاصیت ضدسرطانی،ضد باکتریایی،ضد قارچی،ضد ویروسی،ضدالتهابی)گسترش فراوانی یافته اند(Johnson et al., 2012).
۱-۷نقش ترکیبات طبیعی دریایی در زندگی انسان
در حال حاضر ترکیبات طبیعی نقش بسیار زیادی در علوم پزشکی و دارویی ایفا می کنند. در این میان ترکیبات طبیعی با منشاء دریایی در سال های اخیر بسیار حائز اهمیت می باشند. به نظر می رسد وجود ترکیباتی با ساختار استروژنی و اتم های هیدروژن دار (به دلیل محیط زیست جاندران دریایی در آب چنین ساختارهایی شکل می گیرند) این ویژگی آن ها را از سایر ترکیبات طبیعی متمایز می نماید(خاکشور و همکاران، ۱۳۹۱) .
شروع اولین مطالعات دارویی اسفنج ها سال ۱۹۵۰ با استخراج نوکلئوزیدهای spongothymidine وspongouridine از اسفنج دریاییCryptoethya crypta بوده که این نوکلئوزیدها پایه سنتز اولین عاملهای ضد سرطانی دریایی Ara-Cو ضد ویروسیAra-Aبوده اند. Ara-C برای درمان بیماری های لوسمی و لنفومی انسان کاربرد بالینی پیدا دارند (Dhinakaran and Lipton, 2102).
Nigrelli و همکاران در سال ۱۹۵۹ اولین گزارش عصاره ضد میکروبی اسفنج را ارائه کردند. بعداز آن شمار زیادی از گزارشات در زمینه استخراج عصاره ضد میکروبی از اسفنج دریایی به دست آمد امادراین میان بررسی هایی در مورد میکروارگانیسم های بیماری زای انسانوجود نداشته است (Newbold et al.,1999).
به دلیل افزایش بیماری های خطرناک از قبیل سل،ایدز،مالاریا و سرطان ها ایده ی کشف مواد جدید از موجودات دریایی و به طور خاص اسفنج ها اوج گرفت(Dhinakaran and Lipton, 2012).
۱-۸ متابولیت های فعال زیستی اسفنج دریایی با خواص دارویی

۰۰۱/.

بعد ثبات

۲۱۸/.-

۰۴۶/.

۲۲۴/.-

۶۹۴/۴-

۰۰۱/.

مکان کنترل درونی

۱۲۶/.

۰۵۵/.

۱۰۵/.

۲۹۹/۲

۰۲۲/.

مدل ۱- متغیر پیش بین: مسیر تفکر
مدل ۲- متغیر پیش بین: مسیر تفکر، بعد ثبات
مدل ۳- متغیر پیش بین: مسیر تفکر، بعد ثبات، مکان کنترل درونی
علاوه بر نتایج به دست آمده از جداول (۴-۴) و (۵-۴)، جدول (۶-۴) آزمون معنی داری ضرایب بتای متغیرهای پیش بین (مسیر تفکر، بعد ثبات، مکان کنترل درونی) را نشان می‌دهد که ضریب استاندارد شده رگرسیون برای متغیر مسیر تفکر برابر با ۴۱/۰=β است که در سطح ۰۰۰۱/۰ P<معنی دار می‌باشد و قوی‌ترین متغیری است که توانایی پیش بینی و تبیین بهزیستی روان شناختی را دارد. دومین متغیر پیش بینی کننده متغیر بعد ثبات با ۲۱۴/۰=β است که در سطح ۰۰۰۱/۰ P< معنی دار می‌باشد. سپس متغیر مکان کنترل درونی با ۱۰۵/۰ =β و سطح معنی داری ۰۰۰۱/۰ P<به عنوان سومین پیش بینی کننده بهزیستی روان شناختی در پژوهش حاضر می‌باشد. جدول نشان می‌دهد که با اضافه شدن متغیرها در گام‌های بعدی شاهد کاهش مقدار بتا هستیم که این مورد به کاهش توان پیش بینی کنندگی متغیر اول با اضافه شدن متغیرهای بعدی می‌باشد.

فصل پنجم
بـــحث و نتیـــجه گیــــری
هدف کلی پژوهش حاضر تعیین رابطه بین امیدواری و سبک اسنادی با بهزیستی روانشناختی دانش آموزان شهر تبریز بود که در راستای تحقق این هدف اولین فرضیه پژوهشی زیر مورد آزمون قرار گرفت. در این فصل یافته های مربوط به فرضیه های پژوهشی از دو منظر مورد بحث قرار گرفته است. از یک سو به تبیین روابط موجود بین متغیرهای امیدواری و سبک های اسنادی با بهزیستی روانشناختی دانش آموزان شهر تبریز پرداخته خواهد شد و از سوی دیگر با اشارات گذرا به یافته های پژوهشی، شواهدی عینی و عملی در خصوص روابط موجود بین متغیرهای مورد مطالعه، ارائه خواهد شد.
فرضیه۱: امیدواری با بهزیستی روانشناختی دانش آموزان رابطه مثبت دارد.
همبستگی محاسبه شده بین منبع تفکر و مسیر تفکر از ابعاد امیدواری و بهزیستی روان شناختی نشان دهنده رابطه مستقیم و مثبت بین متغیرهای فوق می باشد. از این‌رو فرضیه شماره یک پژوهش تائید می‌شود.
این یافته به این معناست که دانش آموزانی که برای رسیدن به اهداف خود مسیرهای تفکر لازم را طراحی می کنند و از انرژی لازم برای پیگیری این اهداف برخوردار هستند، تسلط محیطی بیشتری دارند، حس پذیرش خود بالاتری نسبت به دیگران دارند و میزان رضایت از عملکرد خودشان بالاتر است.
امیدواری نوعی احساس امکان پذیر بودن یک فرایند یا رویداد مطلوب در آینده است. در ادبیات روانشناسی، امید یک موقعیت انگیزشی مثبت و یک فرایند شناختی تعریف می شود که منجر به حرکت هدفمندی به سوی یک هدف مشخص می شود (اسنایدر، ۲۰۰۹).
این یافته ها با نتایج تحقیقات پریچت (۲۰۰۴)، رودیگز (۲۰۰۶)، جورج (۲۰۱۰) همخوانی دارد. رودیگز (۲۰۰۶)، طی تحقیقی نشان داد سبک تبیین و رضایت از زندگی، شادی و امید با هم رابطه دارند. کسانی که سبک تبیین مثبت دارند در مجموع شادی، امید و رضایت بیشتری از زندگی دارند، در نتیجه بین امید و رضایت از زندگی رابطه مثبت وجود دارد. جورج (۲۰۱۰) در پژوهشی تحت عنوان احساس ذهنی بهزیستی در اواخر عمر، نشان داد که رضایت از زندگی می تواند سبب افزایش شادی و امید در سال های آخر عمر باشد.
تبیین رابطه امیدواری با بهزیستی روانشناختی کار دشواری نیست. در سال های اخیر، روان شناسان به امید به عنوان یک نقطه قوت روانشناختی نگریسته و معتقدند که امید می تواند به پرورش و ایجاد سلامت روانی کمک زیادی نماید. به عقیده استاتس (۱۹۸۶) امید دارای دو مولفه شناختی (انتظار رویدادن وقایعی در آینده) و عاطفی(برای مثال امید به این که این رویدادها، رویدادهایی مثبت و دارای پیامد های مطلوبی باشند) می باشد که مولفه عاطفی آن می تواند پیش بینی کننده وقوع رویدادهای مثبت در آینده و در نتیجه افزایش سلامت روانی باشد. یافته های پژوهشی نشان داده اند که افرادی که از امیدواری بالایی برخوردار بودند، تعهد بیشتری به انجام فعالیت هایی که به بهداشت و سلامتی بیشتر منجر می شوند، نشان می دهند. افرادی که از درجات بالای امید بهره می برند، به دیگران به عنوان منابع حمایتی و پایگاه هایی که می توانند به آنها تکیه نمایند، می نگرند. همچنین این افراد از این اعتقاد برخوردارند که می توانند با چالش هایی که ممکن است در زندگی شان با آن ها روبرو شوند، سازگار شوند، شادی بالاتری تجربه می نمایند و از زندگی شان رضایت بیشتری داشته و احساس بهزیستی می کنند. بنابراین برخوردار بودن از یک تفکر امیدوارانه و داشتن منابع کافی برای تفکر هدف مدار و آشنایی با مسیر های لازم برای رسیدن به اهداف، سبب بهزیستی روانی در افراد می شود. به عبارت دیگر بین این دو یک رابطه تعاملی به وجود می آید که افزایش امید در زندگی باعث بهزیستی روانی بیشتر در زندگی می شود. برخوردار بودن از یک تفکر امیدوارانه و داشتن منابع کافی برای تفکر هدف مدار و آشنایی با مسیرهای لازم برای رسیدن به اهداف، سبب بهزیستی روانی در افراد می شود؛ به عبارتی دیگر بین این دو یک رابطه تعاملی به وجود می آید که افزایش امید، باعث بهزیستی روانی بیشتر در زندگی می شود.
در تحقیق حاضر مولفه مسیر تفکر و منابع تفکر مولفه امیدواری رابطه مثبت و معنی داری با بهزیستی روانشناختی دانش آموزان دارد. می توان نتیجه گرفت که دانش آموزانی که از مسیر تفکر برای دست یابی به اهداف استفاده می کنند از بهزیستی روانشناختی بالایی برخوردارند. برای شخص با امید بالا که هدف خاصی را دنبال می کند، این تفکر مسیرها مستلزم تولید مسیری پذیرفتنی است. افرا با امید بالا در مقایسه با افراد با امید پایین در مورد مسیرهای دستیابی به اهدافشان قاطع تر هستند (وودبوری، ۲۰۰۰).
فرضیه ۲: بین سبک های اسنادی و بهزیستی روانشناختی رابطه وجود دارد.
این فرضیه با بهره گرفتن از همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتیجه بدست آمده نشان داد که بین مولفه های سبک اسنادی و بهزیستی روانشناختی دانش آموزان متوسطه شهر تبریز رابطه وجود دارد. این یافته به این معناست که افرادی که شکست های خود را به عوامل بیرونی نسبت می دهند، یعنی شانس و تصادف و درجه دشواری بالای تکالیف، بهزیستی روانی بیشتری دارند. همچنین این دانش آموزان احساس تسلط بیشتری بر زندگی خود دارند و اهداف مهمتری در زندگی برای خود انتخاب می کنند.
این یافته با نتایج یافته های پژوهشی محمد زاده (۱۳۸۴)، راتر (۱۹۶۶)، پزوتو (۱۹۹۵)، کوهن (۱۹۹۵) همسو است.
بیشترین توجه در ابعاد اسنادهای سببی، بر مکان کنترل متمرکز شده است. راتر (۱۹۶۸) عقیده دارد، همه ما بر این باور هستیم که بر وقایع زندگی خود کنترل داریم و یا نیروهای خارجی مسیر زندگی ما را مشخص می کند. در موقعیت اول، مکان کنترل درونی، و در موقعیت دوم، کنترل بیرونی است. افراد با مکان کنترل درونی باور دارند که می توانند آینده خود را شکل دهند و اعمالشان نیز به این کار موثر است و این باور، باعث تقویت بعضی ارزش ها در آنها می شود. افراد با کنترل بیرونی دقیقا در نقطه مقابل قرار دارند و بیشتر امیدوارند که اوضاع از آنچه هست بدتر نشود.
پزوتو(۱۹۹۵) تاثیر نوع مکان کنترل را بر رفتارهای ریسک پذیری بررسی کرد. نتایج نشان دادن که افراد با مکان کنترل درونی، ریسک پذیری بالاتری نسبت به گروه کنترل بیرونی از خود نشان می دهند.
واینر و آبرامسون(۱۹۸۵) بیان میدارند که اسنادهایی از قبیل فقدان توانایی و عنوان دلیل ناکامی، نه تنها به انتظارات ناکامی در آینده منجر می شوند، بلکه این عواطف منفی شدید، احساس توانایی را نیز تهدید می کند.
کوهن(۱۹۹۵) تاثیر آموزش های اسنادی نوجوانان ۱۲ تا ۱۶ را مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان دادن که آموزش های اسنادی، موجب درونی تر شدن اسنادها و بهبود رفتار می شوند.
در تبیین این یافته می توان به این نکته اشاره کرد که دانش آموزان اسناد خود را در موقعیت های شکست به عواملی چون تلاش و کوشش خود اسناد کرده اند؛ بنابراین بهزیستی روانشناختی بالایی دارند. متغیر تلاش یک متغیر درونی اما تحت کنترل فرد است. اگر دانش آموزان باور داشته باشند که نمره بد را به خاطر تلاش کمتر خود کسب کرده اند، به این نتیجه می رسند که در موقعیت های دیگر جبران کنند. تلاش و کوشش افراد متغیری است که فرد می تواند آن را تغییر دهد. اما اگر دانش آموزان دلایل شکست خود را به متغیرهایی چون استعداد و توانایی اسناد می کردند، بهزیستی روانشناختی پایینی بدست می آمد. استعداد و توانایی متغیری است که امکان تغییر آن دشوار و سخت است. بنابراین اسناد دانش آموزان در متغیر مکان کنترل به صورت درونی نشان داده شد که اشاره به حفظ روحیه و عزت نفس و بهزیستی دانش آموزان در موقعیت های شکست دارد.
یافته دیگر پژوهش حاضر نشان داد که بعد ثبات با بهزیستی روانشناختی رابطه منفی دارد.
این یافته با نتایج تحقیقات احدی(۱۳۷۴)، جانسون و بیدل(۱۹۸۸) همسو است. این یافته به این معناست که وقتی دانش آموزان شهر تبریز در موقعیت های مختلف شکست، (تحصیلی، رابطه دوستی، دعوت کردن در مهمانی، مشاجره در محیط خانواده ) شکست می خورند، اگر این شکست ها را بی ثبات و ناپایدار در نظر بگیرند، در این صورت احساس پذیرش خویشتن و تسلط بیشتر بر محیط خواهند داشت و توانایی ایجاد رابطه گرم و صمیمی با دیگران را خواهند داشت؛ همچنین اهداف مجددی را برای برقراری روابط بهتری با دیگران و دستیابی به موقعیت های عالی تر برنامه ریزی خواهند کرد، ولی برعکس اگر دانش آموزان شکست های خود را به عوامل پایدار و با ثبات اسناد دهند، در این صورت احساس رضایت مندی از زندگی، عزت نفس و پذیرش خویشتن پائینی خواهند داشت، در برقرای روابط مجدد با مشکل روبرو خواهند شد، در پیگیری اهداف بلند مدت تحصیلی و شغلی تمرکز کافی نخواهند داشت و همچنین احساس استقلالیت آنها به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
کافی (۱۳۷۵)، ضمن تاکید بر وجود ارتباط بین این گونه اسنادها با سلامت روانی نوجوانان و تاثیر آن بر عملکرد بعدی آنها، به مربیان توصیه می کند تا نسبت به چگونگی تبیین شاگردان از عملکردهای خویش توجه ویژه نشان دهند. یعنی به آن ها بیاموزند تا شکست های خود را به عدم تلاش و کوشش کافی (عامل ناپایدار) نسبت دهند نه به ضعف توانایی خویش ( که عامل پایدار است) تا ضمن تسهیل عملکردهای تحصیلی، سلامت روانی آنها تقویت گردد.
این یافته با نتایج تحقیقات واینر(۱۹۹۴)، سلیگمن و پترسون(۱۹۸۴)، مکالی (۱۹۵۸)، باند و بیدل (۲۰۰۱)، آلدن (۱۹۸۶)، دنبوئر و هاسپرز (۱۹۹۱)، همسو می باشد.
مکالی(۱۹۸۵) دریافت که موفقیت ادراک شده، پیش بینی کننده بهتری از موفقیت عینی برای اسنادهای درونی، پایدار و قابل کنترل به شمار می رود.
باند و بیدل(۲۰۰۱) به مطالعه ارتباط متقابل اسنادهای سببی و انتظارات خود کارآمدی تحت تاثیر متغیرهای شکست و موفقیت پرداختند. نتایج نشان دادن که رابطه بین انتظارات خودکارامد و اسنادهای تحت تاثیر ادراکات فرد مبنی بر موفقیت یا شکست در عملکرد موفقیت، موجب ارتباط مثبت این عامل ها می شود و شکست، این رابطه را به همبستگی منفی سوق می دهد.
در تبیین یافته کنونی بر اساس دیدگاه واینر(۱۹۹۴) می توان گفت بعد پایداری و ثبات با احساسات امید و ناامیدی(انتظارات بعدی) ارتباط دارد. نسبت دادن پی آمد به یک علت پایدار، باعث به وجود آمدن این انتظار می شود که همان پیامد دوباره روی می دهد و نسبت دادن به یک علت ناپایدار باعث پدید آمدن این انتظار می شود که پی آمد های بعدی متفاوت از پی آمد های قبلی آن است. پس می توان گفت دانش آموزانی که شکست های خود را به علل پایدار نسبت دادند نوعی احساس نا امیدی در آنها شکل گرفته است. این دانشجویان نسبت به عملکرد های تحصیلی خود به دید تردید خواهند نگریست و بنابراین امکان دارد که عزت نفس پایین داشته باشند و به تبع آن کاهش انگیزش یادگیری و بهزیستی روانی را در پی داشته باشد.
براساس دیدگاه واینر(۱۹۹۴) بعد منبع، عموما با احساس غرور و عزت نفس و یا خود ارزشی ارتباط دارد. اگر دانش آموزان کار های تحصیلی موفق خود را به عوامل درونی نسبت دهند احساس ارزشمندی آنها افزایش می یابد. و این احساس ارزشمندی نتایج رفتاری و عملکردی مطلوب تری مانند پذیرش خود بیشتری به دنبال خواهد داشت. اما دانش آموزانی که به هنگام شکست تبیین های علی بیرونی مانند درجه دشواری تکلیف دارند. تلاش می کنند نوعی سوگیری خدمت ^[۸۵]به خود را فراهم نمایند. این سو گیرانه حمایت گرانه از خود به این دلیل است که تا آنها بتوانند خودشان را صرفنظر از شکست به صورت مثبت تصور نمایند. پذیرش خود در موقعیت های شکست و احساس هدفمندی در زندگی توسط این دانش آموزان روشی برای از طریق اجتناب از شکست و در واقع حمایت از عزت نفس خودشان می باشد.
یافته دیگر پژوهش نشان داد که بین مولفه کلی سبک اسنادی و بهزیستی روانشناختی رابطه منفی وجود دارد.
این یافته بدین معناست که در موقعیت های شکست( تحصیلی، خانوادگی، معاشرت با دوستان، همکاری) هر چقدر دانش آموزان شکست ها را به صورت کلی در نظر بگیرند و آنها را به سایر موقعیت ها تعمیم دهند، بهزیستی روانشناختی آنها پایین خواهد آمد. مثلا اگر دانش آموزی در امتحان ریاضی نمره قابل قبولی به دست نیاورد و بر این باور باشد که نمره کم ریاضی نیز باعث شکست در امتحانات (شیمی، فیزیک، زیست) شود، تسلط و تمرکز خود در امتحانات را از دست داده، تجربه کسب موفقیت در وی به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت. این عوامل نیز بر سطح بهزیستی روانشناختی دانش آموزان و پیشرفت در سایر موقعیت ها اجتماعی، اثرگذار خواهد بود.

شکل (۳-۸): ارتعاشات چند قطبی هسته­ها، ارتعاش چارقطبی، هشت قطبی و شانزده قطبی.
دوران­های هسته­ای
حرکت دورانی را تنها در هسته­هایی می­توان مشاهده کرد که شکل تعادل غیر کروی دارند. این هسته­ها را که ممکن است تغیر شکل زیادی به نسبت شکل کروی در آنها رخ داده باشد، غالباً هسته­های تغیر شکل یافته می­گویند. این گونه هسته­ها در گستره­های جرمی  و  دیده می­شوند. شکل عمومی این نوع هسته­ها به صورت یک بیضی­وار دوار است شکل (۳-۹)، می­توان نشان داد که سطح آن­ها با معادله زیر توصیف می­ شود.
(۳-۲۷)
چون این معادله مستقل از  است، هسته دارای تقارن استوانه­ای است. رابطه بین پارامتر تغییر شکل  و خروج از مرکز بیضی به صورت زیر است.
(۳-۲۸)
که در آن  اختلاف طول محورهای بزرگ و کوچک بیضی است. معمولاً شعاع متوسط هسته را به صورت  در نظر می­گیرند که چندان دقیق نیست. چون حجم هسته­ای که با معادله (۳-۲۷) توصیف می­ شود کاملاً برابر  نمی­ شود، تقریب حاضر دقت زیادی ندارد. محور تقارن معادله (۳-۲۷) محور مرجعی است که زاویه  نسبت به آن تعریف می­ شود. هنگامی که  باشد، هسته به صورت یک بیضی­وار کشیده و طویل است؛ و هنگامی که  باشد، هسته به شکل یک بیضیوار پخت و پهن در می ­آید.
انرژی جنبشی یک جسم دوار به صورت  است، که در آن  گشتاور لختی جسم است. این مقدار انرژی را می­توان بر حسب تکانه زاویه­ای  به صورت  نوشت. اگر مقادیر کوانتوم مکانیکی  را در نظر بگیریم و عدد کوانتومی تکانه زاویه­ای را با I نشان دهیم، بنابر مکانیک کوانتومی انرژی جسم دوار چنین می­ شود.
(۳-۲۹)
افزایش انرژی دورانی هسته با افزایش عدد کوانتومی I متناظر است؛ و از توالی حالت­های برانگیخته هسته یک نوار دورانی به وجود می ­آید. (حالت­های برانگیخته در مولکول­ها هم نوار دورانی تشکیل می­ دهند که در این مورد دوران مولکول حول مرکز جرم آن خواهد بود.) حالت پایه یک هسته z زوج و N زوج، همیشه حالت  است و تقارن آینه­ای هسته در این مورد خاص باعث می­ شود که تمامی حالت­های دورانی به مقادیر زوج Iمحدود شوند. بنابراین، توالی حالت­ها چنین خواهد شد.

و همین طور تا آخر. با مقایسه این مقادیر انرژی با مقادیر مشاهده شده سازگاری خوبی مشاهده می­ شود، بخصوص نسبت  که از این طریق برابر با  به دست می ­آید که با مقدار تجربی مطابقت دارد. همچنین مقادیر گشتاورهای دوقطبی و چارقطبی که از این طریق محاسبه شده با مقادیر تجربی سازگاری دارد [۲۶ و ۳۳].
شکل (۳-۹): شکل تغییر شکل یافته هسته­ها، یک بیضی­وار پخت.
۳-۶- مدل شبه کوارکی هسته
در مدل ساختار جمعی هسته­ها، هسته همانند یک جسم واحد در نظر گرفته شده، مانند یک قطره مایع، بعضی از خواص هسته­ها نیز بر اساس همین فرض استخراج شده است، که در قسمت­ های قبلی بیان شدند. از طرفی در مدل پوسته­ای اجزاء تشکیل دهنده هسته­ها یعنی پروتون­ها و نوترون­ها نیز در نظر گرفته شده است. این مدل با در نظر گرفتن برهم­کنش هسته­ای بین نوکلئون­ها در توجیه بعضی خواص هسته­ای به خوبی موفق بوده است. مدل گاز فرمی که در ابتدای این فصل معرفی شده است، حالت بسیار ساده شده­ای است که جایگزین هسته شده است، این مدل گر چه در توجیه خواص هسته­ای چندان موفق نبوده ولی به هر حال در توجیه برخی خواص موفقیت­های داشته است.
در مدل شبه کوارکی علاوه بر اینکه پروتون­ها و نوترون­ها را در تشکیل هسته­ها در نظر می­گیرد، کوارک­های سازنده نوکلئون­ها را نیز در نظر می­گیرد. با توجه به نزدیکی بسیار زیاد نوکلئون­ها در هسته­ها، قطعاً کوارک­های سازنده آنها نیروی شدیدی به همدیگر وارد می­سازند، که باعث می­ شود نوکئلون­ها، به صورت لحظه­ای هم که باشد، فروپاشیده شوند و سپس نوکلئون­های جدید تشکیل گردند. این پروسه می ­تواند مکرراً در هسته در حال اتفاق باشد. گرچه در این شرایط محیط هسته را نمی­ توان یک محیط با کوارک­های آزاد در نظر گرفت. با این حال فرض می­ شود که هسته را با تقریب بتوان یک محیط کوارکی در نظر گرفت که شدیداً با هم برهم­کنش دارند. گرچه در این مدل نظریه واحدی که بتواند بعضی از خواص هسته را یکجا ارائه دهد وجود ندارد، با این حال با بهره گرفتن از این مدل می­توان اعداد جادویی هسته را به صورت غیر دینامیک باز تولید کرد. در این مدل فرمولی برای انرژی بستگی هسته­ها ارائه شده که هم­زمان هم کوارک­های سازنده هسته و هم نوکلئون­های سازنده هسته در نظر گرفته است. انرژی بستگی به ازای هر نوکلئون تقریباً مقداری ثابت، حدود  است. با در نظر گرفتن تعداد پیوندهای کوارکی که در هسته وجود دارد، انرژی بستگی به ازای هر پیوند تقریباً ثابت و برابر با  به دست می ­آید. با بهبود رابطه انرژی بستگی مبتنی بر مدل شبه کوارکی می­توان سهمی­های جرم را نیز استخراج کرد. با بهره گرفتن از ساخنار کوارکی دوترون می­توان گشتاور دو قطبی مغناطیسی را به دست آورد، که سازگاری خوبی با مقدار اندازه ­گیری شده دارد. با بهره گرفتن از این مدل می­توان توضیحی بر نسبت پروتون­ها و نوترون­ها در هسته­های پایدار موجود در طبیعت ارائه داد. مواردی که در اینجا شمرده شدند در ادامه این فصل و دو فصل آینده به صورت مبسوط آورده شده ­اند.
۳-۶-۱- پلاسمای کوارک- گلوئونی و سرچشمه اعداد جادویی
در فیزیک هسته­ای، یک عدد جادویی تعداد نوکلئون­هایی (پروتون­ها و نوترون­ها) است که درون پوسته­های کامل مربوط به هسته­های اتمی قرار می­گیرند. این اعداد و وجود آنها اولین بار توسط السیسر^[۲۹] در سال ۱۹۳۳ [۳۴] مورد توجه قرار گرفته است. چیزی که باعث جادویی بودن این اعداد می­ شود، خواصی است که هسته­هایی با این تعداد پروتون­ها و نوترون­ها دارا می­باشند. از مهم­ترین این خواص می­توان به این نکات اشاره نمود: پایداری هسته­های جادویی، فراوانی بیشتر هسته­های جادویی در عالم.
این مدل فرض بر این دارد که در محیط ترمودینامیکی پلاسمای کوارک– گلوئونی، کوارک­های تقریباً مجزا سعی در تشکیل نوکلئون­ها دارند؛ و اگر بپذیریم که تعادل و پایداری هر سیستم ترمودینامیکی در بیشینه بی­نظمی و بیشترین مقدار ترکیب­ها رخ می دهد، آنگاه با در نظر گرفتن سیستم­های جداگانه­ ای شامل یک کوارک مرکزی و تعداد ۲، ۳، ،۴ ،۵ ،۶ ،۷ و نهایتاً ۸ کوارک اطراف به حالت­های بیشینه­ای برابر با اعداد جادویی می­رسیم [۳۵ و ۳۶]. اگر پلاسمای کوارک- گلوئونی را به عنوان یک محیط ترمودینامیکی فرض نماییم، بایستی تحقیق نمود این محیط ترمودینامیکی که همانند هر محیط دیگر از این نوع به سمت بیشینه بی­نظمی پیش می­رود، چگونه به تعادل نزدیک می­ شود. حالت ترمودینامیکی از کوارک­ها را در نظر می­گیریم که این کوارک­ها تقریباً آزادانه در حال حرکت می­باشند. اگر دقیق­تر به محیط پلاسمای کوارک- گلوئونی نگاه کنیم، می­بینیم که در سوپ کوارک– گلوئونی آزادی محض وجود ندارد.
q
q
q
q
q
q
q
q
q
شکل (۳-۱۰): محیط یک پلاسمای کوارک- گلوئونی
در شکل (۳-۱۰) یک محیط پلاسمای کوارک– گلوئونی فرضی رسم شده است، که کوارک­ها همانند ذرات یک گاز ایده­ال در فضا پراکنده­اند. در این محیط فرضی یک کوارک را در نظر بگیرید که جهت تشکیل یک پروتون یا نوترون تلاش می کند. هر کوارک با گیرانداختن دو کوارک دیگر تشکیل یک نوکلئون می­دهد. در این فضای رقابتی میان کوارک­ها حالات مختلفی از تشکیل یک نوکلئون می ­تواند روی دهد. به عنوان مثال به شکل (۳-۱۱) توجه کنید.
u
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
q
شکل (۳-۱۱): شبکه مکعبی پلاسمای کوارک– گلوئونی [۳۶]
در این شکل کوارک­ها همانند یک محیط شبکه­ ای در اطراف یکدیگر قرار دارند. کوارک u مرکزی برای تشکیل یک نوترون در حال تلاش است، و برای این امر بایستی دو کوارک d را گیر اندازد. اگر چنین فرض کنیم که از تمام کوارک­های اطراف این کوارک u دو کوارک d باشد، آنگاه رقابت دو کوارک رقابت ساده­ای است. در نگاه اول یک حالت ممکن بیشتر وجود ندارد و آن هم حالت  است. در نگاه دقیق تر دو حالت وجود دارد، یعنی u قرمز به همراه  آبی و  سبز یا u قرمز به همراه  سبز و  آبی. پس دو حالت به دست می ­آید. حال شرایطی را در نظر بگیرید که ۳ کوارک d در اطراف کوارک u جهت پیوند با آن رقابت کنند. در چنین شرایطی ترکیبات ممکن عبارتند از: ud₁d₂، ud₁d₃ و ud₂d₃. اگر رنگ کوارک­ها را نیز منظور کنیم ۶ حالت ممکن به وجود می ­آید که این شش حالت با دو حالت قبل روی هم ۸ حالت را نشان می­ دهند. ذکر این نکته ضروری است که هر کدام از حالت­ها می ­تواند تشکیل یک نوکلئون بدهد ولی حداکثر حالاتی که می ­تواند با ۳ کوارک اتفاق بیفتد ۸ حالت است. مشابه حالت ۳ کوارکی عدد به دست آمده برای حالت ۴ کوارکی برابر ۲۰ می­باشد. با در نظر گرفتن ۵ کوارک d اطراف کوارک مرکزی با استدلالی مشابه استدلال بالا ۲۰ حالت جدید به دست خواهد آمد که با مجموع قبلی عدد ۴۰ برای عدد جادویی بعدی به دست خواهد آمد، در حالی که عدد جادویی بعدی برابر ۲۸ است. از آنجا که شرایط محیط کوارک– گلوئونی بیشتر به یک سوپ کوارک– گلوئونی شبیه است، مطابق تلاش­ های صورت گرفته در نظریه کرومودینامیک کوانتومی شبکه­ ای، این امر تقریباً محرز است که نیروی جاذبه بین کوارک­ها کاملاً از بین نمی­رود. بنابراین اگر هر کوارک d (اطراف u مرکزی) را نزدیک به کوارک­های دیگر فرض کنیم، آنگاه به عنوان مثال اگر کوارک  توسط u جذب شود. ناگزیر کوارک پنجمی که بیشترین نیروی جاذبه با  را دارد و نام آن را  می گذاریم، وارد کار می­ شود که آن را کوارک “تحمیل شده” می­نامیم. پس هر ۴ کوارک d هنگام جذب توسط کوارک u مرکزی می­توانند کوارکی را در سطحی فراتر از کوارک­های اولیه به واسطه فاصله نزدیک و یا اینکه باز نشدگی کامل از هم، به سیستم تحمیل نمایند، که این حالت جدید را چنین می نویسیم:

که به همراه رنگ­های مختلف آن ۸ حالت جدید به وجود می ­آید. این ۸ حالت و ۲۰ حالت قبل جمعاً ۲۸ حالت در اختیار ما می­گذارد. به طور مشابه برای ۵، ۶ و ۷ کوارک d اعداد ۵۰، ۸۲ و ۱۲۶ و نهایتاً با ۸ کوارک عدد ۱۸۴ به دست می آید. شواهدی مبنی بر وجود چنین عدد جادویی وجود دارد [۳۷ و ۳۸]. به منظور به دست آوردن اعداد جادویی بالاتر، باید شبکه ­های هندسی دیگری را در نظر گرفت و یا اینکه علاوه بر در نظر گرفتن کوارک­های سطح اول و دوم، کوارک­های سطح سوم را نیز در نظر گرفت.
۳-۶-۳- محاسبه انرژی بستگی به ازای هر پیوند کوارکی بین نوکلئون­ها